Dit nieuwsoverzicht over de actualiteit in de volkshuisvesting is tot stand gekomen in samenwerking met 1848.nl.
Huurmaatregelen
Corona en financiële positie huurders
Minister Ollongren bekijkt in augustus of nadere maatregelen nodig zijn om huurders in tijden van corona nader tegemoet te komen. Ze sluit daarbij generieke maatregelen niet uit, zo laat ze weten in een brief aan de Eerste Kamer.
De minister - die ondanks een aangenomen Eerste Kamer-motie weigert een generieke huurstop in te stellen - schrijft komende tijd te willen monitoren hoe het maatwerk uitpakt en of er zoals afgesproken sprake is van gematigde huurverhogingen. Ook moet een beter beeld gevormd worden van de betalingsrisico's voor huurders als gevolg van corona.
"Ik wil dan bezien welke aanvullende maatregelen, bijvoorbeeld op basis van generiek maatwerk, kunnen worden genomen om deze huishoudens bij te staan. Ik sluit hierbij op voorhand geen maatregelen uit, ook geen generieke huurmaatregelen", aldus de minister.
"Generieke huurmaatregelen zullen met het oog op bestuurlijke zorgvuldigheid tijdig worden aangekondigd".
Ollongren noemt verder aanpassingen aan de huurtoeslag als optie voor generiek maatwerk. "De hoogte van de huurtoeslag is onder andere afhankelijk van het inkomen van de huurder. Dit maakt het een passend instrument om de groep huurders bij te staan met lagere inkomens", aldus de minister.
De maatregelen zullen dan naar verwachting op Prinsjesdag worden gepresenteerd.
Brief aan Eerste Kamer over generieke en specifieke maatregelen
Huurstop
De SP deed afgelopen week in de Eerste Kamer weer een poging om de huurstop mogelijk te maken. Het interpellatiedebat werd een herhaling van zetten. Ollongren maakte wederom duidelijk de aangenomen motie niet te gaan uitvoeren.
Verslag interpellatiedebat Eerste Kamer
Huurders
Woonoverlast
Gemeenten zijn gematigd tevreden over de twee jaar geleden ingevoerde Wet aanpak woonoverlast. De wet moest meer handvatten geven om overlast te kunnen aanpakken in samenwerking met corporaties en zorginstellingen. "Over de samenwerking met politie en woningcorporaties zijn gemeenten vaker tevreden dan over die met zorginstellingen", zo valt te lezen in de begeleidende Kamerbrief.
"Uit de verdiepende interviews is naar voren gekomen dat het instrumentarium geen wondermiddel is om ernstige woonoverlast aan te pakken. Het gaat om ernstige overlast in doorgaans complexe situaties, die vaak om een veelvormige en multidisciplinaire aanpak vragen. Daarvan is de gedragsaanwijzing een onderdeel, met als sterk punt dat hij op specifieke gedragingen kan worden toegesneden en daardoor preciezer is dan andere maatregelen als gebieds- of contactverboden."
Minister Ollongren is met Aedes, de VNG, de Woonbond, de Autoriteit woningcorporaties en de VTW "een informatietraject gestart om de samenwerking op lokaal niveau nog meer te stimuleren".
Kamerbrief: Rapport ‘Tussentijdse evaluatie Wet aanpak woonoverlast‘
Tussentijdse evaluatie Wet aanpak woonoverlast
Dak- en thuislozen
Het kabinet zet fors in op de aanpak van de problematiek van dak- en thuislozen. Afgelopen week presenteerde het kabinet de doelstelling om voor 1 januari 2022 10.000 extra woonplekken te realiseren met benodigde begeleiding. Daarnaast neemt het kabinet in het plan van aanpak maatregelen in het kader van preventie en het verbeteren van maatschappelijke opvang en doorstroom. Een belangrijke rol in het plan is weggelegd voor corporaties.
Het kabinet wil dat alle gemeenten voor eind 2021 prestatieafspraken hebben gemaakt met woningcorporaties en huurdersorganisaties over het aantal extra te realiseren woonplekken voor (dreigend) dak- en thuisloze mensen.
"Het aantal dak- en thuisloze mensen in Nederland is onacceptabel groot. We komen woonplekken en begeleiding voor deze groep tekort, de coronacrisis heeft dat nog maar eens pijnlijk duidelijk gemaakt", aldus staatssecretaris Blokhuis.
"Met deze 10.000 extra woonplekken en €200 miljoen voor begeleiding maken we een goede start met een echte oplossing voor deze kwetsbare groep mensen. Deze aanpak moet een doorbraak vormen in een systeem dat vast zit. Ook voor de langere termijn moet er een omslag plaatsvinden, waarbij niet opvang maar wonen, mét de benodigde begeleiding, het uitgangspunt is."
Kamerbrief: De aanpak van dak- en thuisloosheid - Een (t)huis, een toekomst
Fiscale maatregelen
Verhuurderheffing
Minister Ollongren spreekt wederom tegen dat het afschaffen van de verhuurderheffing noodzakelijk is om corporaties investeringen te laten doen in nieuwbouw en verduurzaming. Zij doet in antwoord op Kamervragen van de PvdA, die vragen had gesteld over een onderzoek van Aedes, VNG en de Woonbond.
"Het rapport van Aedes, VNG en Woonbond concludeert dat corporaties nu al niet meer kunnen investeren in nieuwbouw. Tot die conclusie wordt gekomen aan de hand van een benadering waarin investeringen geen effect mogen hebben op de kasstromen. De huidige - mede op kasstromen gebaseerde – financiële (leen)ruimte wordt daarmee buiten beschouwing gelaten, terwijl die sectorbreed voldoende is om (extra) investeringen te doen", stelt de minister.
"Er is daarom geen aanleiding te denken dat corporaties nu al niet meer zouden kunnen investeren. Wel herken ik dat de netto kasstromen afnemen en dat dit op termijn de financiële ruimte zodanig kan beperken dat dit gevolgen heeft voor investeringen. In dit verband verwijs ik naar het onderzoek naar aanleiding van de motie-Ronnes c.s., waarin, in samenwerking met onder andere Aedes, in beeld wordt gebracht hoe de opgaven en middelen van corporaties zich op de middellange en lange termijn tot elkaar verhouden. Voor de zomer zal ik de resultaten hiervan aan uw Kamer doen toekomen."
Antwoord op vragen van het lid Nijboer over de evaluatie van de verhuurderheffing
ATAD
De Nederlandse overheid zou er wel degelijk voor kunnen kiezen om woningcorporaties uit te zonderen van de Europese belastingrichtlijn ATAD, betogen twee fiscalisten in het weekblad Fiscaal Recht. De regeling, die is ontworpen om belastingontwijking tegen te gaan, betekent een extra last voor corporaties. Zeker gezien de enorme investeringsopgave voor corporaties is er dan ook fel verzet vanuit de Kamer.
Volgens het kabinet is er echter vanwege de staatssteunregels geen uitzondering voor corporaties mogelijk, maar de fiscalisten Korving en De Ruiter bestrijden dat.
"Staatssteun dient immers een selectief voordeel op te leveren, maar daarvan is geen sprake", valt te lezen in een artikel op Aedes. Volgens de fiscalisten is in plaats daarvan sprake van "het afzien van een nadelige beperking".
Volgens Aedes kost de ATAD1-regeling de corporaties honderden miljoenen per jaar. In het artikel roepen ze de politiek op om de kwestie opnieuw tegen het licht te houden.
Artikel Aedes: Fiscalisten: ‘Uitzonderen woningcorporaties van ATAD mogelijk’
Energietransitie
Energiebesparing
Bij linkse fracties is forse weerstand tegen het nieuwe model voor energieprestaties en energielabels. Door aanpassingen in het puntenstelsel vrezen zij dat huurders worden geconfronteerd met hogere kosten, zo blijkt uit de inbreng voor het schriftelijk overleg. De PvdA stelt dat de verduurzamingsopgave juist aan draagvlak kan winnen als dit resulteert in een lagere energierekening voor huurders.
"Zou dit niet een voorwaarde moeten zijn voordat verduurzamingsmaatregelingen genomen worden? Kan de minister voorbeelden geven hoe de voorgestelde wijziging van het puntenstelsel voor energielabels uitwerkt op huurders uit verschillende inkomensgroepen en in verschillende type woningen?", zo vraagt de PvdA.
De PvdA stelt voor om een systeem op te zetten "waarbij de baten van de verduurzaming deels terugvloeien naar de huurder en deels om de kosten van de verbouwing te financieren".
De SP wil weten "hoe het stimuleren van verhogingen van de maximale huur van kleine, zelfstandige huurwoningen zich verhoudt tot de brede oproep voor meer betaalbare huurprijzen. Voor een appartementje van 25 m2 met het hoogste energielabel zal alleen al vanwege de energieprestatie 240 euro meer kunnen worden gevraagd, terwijl dit in besparing in de energiekosten van huurders niet kan worden ‘terugverdiend’".
GroenLinks vraagt daarnaast aandacht voor slecht geïsoleerde woningen met name in de particuliere huursector. "Herkent het kabinet deze signalen? Deze leden ontvangen ook signalen dat gemeenten weinig middelen hebben om hier iets aan te doen omdat het landelijke regels betreft. Is het kabinet voornemens om snel met aanvullende eisen te komen zodat ook particulier verhuurde objecten sneller kunnen worden verduurzaamd?", zo valt te lezen.
De VVD vraagt hoe het kabinet voorkomt dat het nieuwe systeem van energielabels, waarbij er weer een expert fysiek langskomt voor een beoordeling, zorgt voor hogere kosten voor huiseigenaren.
Inbreng verslag schriftelijk overleg over de voorhang wijziging diverse besluiten ivm de aanpassing van de methodiek voor het bepalen van de energieprestatie van gebouwen en de inijking van energielabels
Renovatieversneller
Minister Ollongren stelt in reactie op vragen van de PVV dat de kosten voor huurders omlaag kunnen gaan door de investeringen in verduurzaming van huurwoningen.
"De gedachte achter de Renovatieversneller is dat door schaalvergroting, standaardisatie, ketensamenwerking en industrialisatie de investeringskosten voor verhuurders lager worden", aldus de minister. Ollongren kwam eind april met 100 miljoen om verduurzaming te versnellen.
"Het streven in het klimaatakkoord is een kostenreductie van 20-40% te bereiken. Investeringen in energiebesparing en duurzame installaties in huurwoningen leiden over het algemeen tot een lagere energierekening voor de huurder. Verhuurders en huurders hebben in het sociaal huurakkoord afgesproken dat de huren niet meer zullen stijgen dan de besparing op de energierekening. Hierdoor wordt voorkomen dat als gevolg van verduurzaming de woonlasten omhoog gaan."
SDE++
Minister Ollongren komt nog voor de zomer met een wetsvoorstel om de mogelijkheden voor woningcorporaties te vergroten om zonnepanelen te plaatsen. Dat blijkt uit de antwoorden op de vele vragen vanuit de Kamer over de nieuwe stimuleringsregeling voor duurzame energie SDE++.
Volgens Wiebes kunnen corporaties gebruik maken van de SDE-regeling "zolang de opbrengst van de zonnepanelen gekoppeld is aan de woningen". Volgens Wiebes is er binnen de SDE-regeling beperkt ruimte voor kleinschalige projecten laat de minister weten, zoals voor individuele huurwoningen.
Op de vraag op welke manier de SDE++ bijdraagt aan de verduurzaming van de woningvoorraad antwoordt Wiebes: "De SDE++ stimuleert de exploitatie van een fors aantal nieuwe technieken om hernieuwbare warmte en/of CO2-arme warmte te produceren. Denk hierbij aan aquathermie, geothermie, maar ook warmtepompen en industriële restwarmte. In de SDE++ zijn zelfs enkele specifieke categorieën gemaakt voor de gebouwde omgeving."
Lijst van vragen en antwoorden over de voortgang SDE++ en eerste openstelling SDE++ 2020
Waterstof
Minister Wiebes kondigt nader onderzoek aan naar de mogelijkheden van de hybride warmtepomp in de energietransitie.
"Hybride oplossingen zijn een belangrijke optie voor de warmtetransitie in de gebouwde omgeving, omdat ze kunnen bijdragen aan de versnelde afbouw van het aardgasgebruik en de daarmee samenhangende CO2-emissies voor 2050. In de startanalyse van de leidraad aardgasvrije wijken is een hybride warmtepomp met hernieuwbaar gas één van de mogelijke warmteopties voor wijken in 2050", aldus de minister in het schriftelijk overleg over waterstof.
"Los van een hybride warmtepomp als eindbeeld, kan dit ook een tussenstap zijn alvast stappen te nemen om het aardgasverbruik te beperken, in wijken die niet voor 2030 aardgasvrij gemaakt zullen worden. Het gaat dan om de installatie van een hybride warmtepomp,aansluitend op de natuurlijke vervangingsmomenten van de CV-ketel en in combinatie met isolatie."
Wiebes wil daarom onderzoeken "onder welke voorwaarden en omstandigheden de grootschalige rol van hybride warmtepompen gewenst is en, indien nodig, hoe een uitrol kan worden ondersteund. Er vindt hierover overleg plaats tussen de ministeries van EZK en BZK".
Lijst van vragen en antwoorden over kabinetsvisie waterstof
Bouwen
Stikstof
Het kabinet vreest dat de benodigde stikstofuitstoot een probleem kan worden bij de bouwopgave in Noord- en Zuid-Holland. Dat blijkt uit het schriftelijk overleg stikstof. In november kondigde het kabinet een reeks maatregelen aan die stikstofruimte moet creëren voor de bouw van het vereiste aantal van 75.000 woningen in 2020, maar Natura 2000-gebieden kunnen dan alsnog een belemmeringen vormen.
"De gemiddelde depositieverhoging in Natura 2000-gebieden is naar verwachting 0,3 mol/ha/jr als gevolg van landelijke woningbouwprojecten. Dit getal laat niet de (grote) lokale verschillen in stikstofbehoefte zien. Zo ligt er in de woondealgebieden van in ieder geval Noord- en Zuid-Holland (de kustregio’s, regio Haaglanden en de Zaanstreek) een belangrijke woningbouwopgave rondom kwetsbare Natura 2000-gebieden, die kan knellen met de beschikbare stikstofruimte", aldus minister Schouten.
"Met gebiedsgerichte maatregelen kan naar verwachting een aantal knelpunten worden weggenomen. Voor specifieke opgaves geldt dat een additioneel beroep op de ontwikkelreserve nodig kan zijn."
Lijst van vragen en antwoorden over de voortgang stikstofproblematiek: structurele aanpak’
Woningbouwimpuls
In de Tweede Kamer is onduidelijkheid ontstaan over de op Prinsjesdag aangekondigde woningbouwimpuls, zo blijkt uit het verslag van ingediende vragen. Zo is niet duidelijk of de ondergrens van 500 woningen om in aanmerking te komen voor de impuls nog onderdeel is van de regeling of dat dit criterium inmiddels is geschrapt.
Ook wil de Kamer inzicht in de regionale spreiding van de aanvragen, bijvoorbeeld via een heatmap. Verder is bij VVD en CDA onvrede over een voorgestelde impuls voor een infrastructureel project in Utrecht, terwijl het geld gelabeld zou moeten zijn voor woningbouw.
De linkse partijen GroenLinks en PvdA hebben zorgen of het geld inderdaad wordt ingezet voor 'betaalbare' woningen.
Het nieuwsoverzicht 'Actueel in de volkshuisvesting' op het gebied van belangenbehartiging wordt door de VTW gemaakt in samenwerking met 1848.nl. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Hans Geurts, senior beleidsmedewerker Public Affairs en Communicatie: h.geurts@vtw.nl // 06 46 87 99 28