PE-aanbod

Leerdoelen

De masterclass “Ontwikkelen en beheren van woonvormen voor bijzondere doelgroepen” neemt u mee naar de ontwikkelingen op het gebied van zorg en de woonvormen die daar voor bestemd zijn. Dat gaat over de strategische aspecten van het “traditionele” zorgvastgoed, maar vooral ook over de impact van bijzondere woonvormen op uw portefeuille, exploitatie en huurders.

Competenties

• Verdieping in de problematiek van wonen, zorg en bijzondere woonvormen.

Kennisgebieden

• Financieel toezicht
• Wet- en regelgeving overheid
• Zorgvastgoed

Docenten/Sprekers

Arnoud Spithoven & Johan de Jong

Omschrijving bijeenkomst

De masterclass “Ontwikkelen en beheren van woonvormen voor bijzondere doelgroepen” neemt u mee naar de ontwikkelingen op het gebied van zorg en de woonvormen die daar voor bestemd zijn. Dat gaat over de strategische aspecten van het “traditionele” zorgvastgoed, maar vooral ook over de impact van bijzondere woonvormen op uw portefeuille, exploitatie en huurders.

Programma

• 13.45 uur: ontvangst
• 14.00 uur: middagprogramma: Arnoud Spithoven
• 16.00 uur: middagprogramma: Johan de Jong
• 18.00 uur: pauze en maaltijd
• 18.45 uur: avondprogramma: Arnoud Spithoven
• 20.30 uur: afsluiting

Leerdoelen

Wat deze Governance Opleiding je brengt:

Een actueel overzicht in de ontwikkelingen in corporate en public governance.
Kennis van de disciplines waar je verantwoordelijk voor bent.
Bewustwording van jouw rollen als commissaris / toezichthouder.
Overzicht van het stakeholdersveld intern en extern.
Deelname aan het exclusieve en actieve bestuurdersnetwerk van Wagner.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Visie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Crisiscommunicatie
• Externe accountant en relatie RvC
• Financieel toezicht
• Informatievoorziening RvC
• Interventie RvC
• Juridische aspecten intern toezicht
• Risicomanagement
• Toetsingskader RvC
• Werkgeversrol RvC

Docenten/Sprekers

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Omschrijving bijeenkomst

Vanuit je rol als (aankomend) bestuurder of toezichthouder merk je, dat ook op het gebied van governance veranderingen elkaar snel opvolgen. Maatschappelijke, ecologische, economische en digitale transities beïnvloeden óók jouw rol. Toch zit vernieuwing nog niet automatisch in de genen van de board. In de Governance Opleiding voor Commissarissen & Bestuurders verken je deze velden. Maar net zo belangrijk, is de dynamiek tussen bestuur en toezicht. De spanning tussen afhankelijkheid en vertrouwen. De opkomst van externe toezichthouders. Het belang van reputatie. Met de Governance Opleiding maak je de next step.

Programma

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Leerdoelen

Deze masterclass verdiept uw inzichten in de gehele breedte van de werkgeversfunctie van de RvC. Het zoomt in op de evaluatie van de bestuurder en het omgaan met de tijdelijke benoeming en op de laatste ontwikkelingen van WNT.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Onafhankelijke oordeelsvorming

Kennisgebieden

• Financieel toezicht
• Organisatie vraagstukken
• Werkgeversrol RvC
• (Zelf)evaluatie RvC

Docenten/Sprekers

Monika Milz & Henk Jan van den Bosch

Omschrijving bijeenkomst

Deze masterclass verdiept uw inzichten in de gehele breedte van de werkgeversfunctie van de RvC. Het zoomt in op de evaluatie van de bestuurder en het omgaan met de tijdelijke benoeming en op de laatste ontwikkelingen van WNT.

Programma

 13.45 uur: ontvangst
 14.00 uur: middagprogramma: Monika Milz
 16.00 uur: middagprogramma: Henk-Jan van den Bosch
 18.00 uur: pauze en maaltijd
 18.45 uur: avondprogramma: Monika Milz
 20.30 uur: afsluiting

Leerdoelen

• Bewustwording van en inzicht in de ontwikkelingen rondom digitaal en IT;
• Onderscheid tussen hype en realiteit;
• Een handvat waarmee u uw toezicht op digitaal en IT kan gaan oppakken;
• Risico-inschatting bij keuzes voor investeringen op het gebied van IT en digitalisering;
• Input voor een goed gesprek met de bestuurder.

Competenties

• Toezichthouden op digitaal en IT

Kennisgebieden

• IT en innovatie met IT

Docenten/Sprekers

Arnoud Klerkx en Rosalie Vrakking

Omschrijving bijeenkomst

De wereld is in een rap tempo aan het veranderen. Informatietechnologie heeft tot op heden al voor vier keer meer economische waarde gezorgd dan de industriële revolutie. De digitalisering is inmiddels overal merkbaar en slaat ook de woningcorporatie zeker niet over.
De vraag is hoe je als commissaris van een woningcorporatie daarmee omgaat. Waar en hoe moet je dan precies toezicht op houden? Welke vragen ga je stellen en hoe weet je of de organisatie in controle is? Wanneer is digitalisering zinvol en wanneer niet? En hoe bepaal je of de strategie goed is? Hoe voorkom je dat je de boot mist of juist te snel bent met innovatie en digitalisering? En wat gaat de corporatie doen met onderwerpen als big data, Internet of Things en sensoring of bijvoorbeeld 3D printing.

Programma

• 13.45 uur: ontvangst
• 14.00 uur: middagprogramma: Arnoud Klerkx
• 18.15 uur: pauze en maaltijd
• 19.00 uur: avondprogramma: Rosalie Vrakking
• 19.30 uur: avondprogramma: Arnoud Klerkx
• 20.30 uur: afsluiting

Leerdoelen

Kennis over duurzaamheid in het algemeen en actuele thema’s
Inzicht in de vertaling van duurzaamheid voor organisaties
Inzicht in de instrumenten voor het monitoren van duurzaamheid in organisaties
Hoe om te gaan met duurzaamheid dilemma’s in besluitvorming
Bewustzijn in de rol van commissaris van de relevantie van duurzaamheid voor de organisatie
Kennis en inzicht hoe duurzaamheid past in de taken van de commissaris

Competenties

• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid

Kennisgebieden

• Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen

Docenten/Sprekers

Elfrieke van Galen & Ronald Franken

Omschrijving bijeenkomst

Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen zijn actuele thema’s. Ook voor maatschappelijke organisaties als woningcorporaties. In dit programma bespreken we de actuele thema’s op het gebied van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen, in het algemeen en specifiek voor woningcorporaties. Wat betekent duurzaamheid concreet voor woningcorporaties? En wat is het belang?

Programma

 13.45 uur: ontvangst
 14.00 uur: middagprogramma: Elfrieke van Galen
 16.00 uur: middagprogramma: Ronald Franken
 18.00 uur: pauze en maaltijd
 18.45 uur: avondprogramma: Elfrieke van Galen
 20.30 uur: afsluiting

Leerdoelen

Deze tweedaagse leergang introduceert u in de wereld van woningcorporaties en de bijzondere financiële aspecten daarvan. Daarnaast vergroot deze leergang uw kennis van en inzicht in de rol van de ‘moderne’ commissaris. De leergang biedt gelegenheid tot uitwisseling met collega’s van andere corporaties.

Competenties

• Basiskennis en inzichten in functie van Commissaris

Kennisgebieden

• Corporate government
• Financieel toezicht
• actuele kennis van de sector

Docenten/Sprekers

drs. Koos Parie (kerndocent)
dr. ir. Albert Kerssies
drs. Hildegard Pelzer
Hannah Bovenkerk
Hans van Vark RA

Omschrijving bijeenkomst

Deze tweedaagse leergang heeft als doel om commissarissen die nieuw zijn in de wereld van woningcorporaties en/of in het vak van commissaris, met de nodige basiskennis en inzichten te voorzien om hun functie snel professioneel te kunnen invullen. Tevens is er gelegenheid om met commissarissen van andere corporaties ervaringen uit te wisselen. Drie onderwerpen staan centraal: de wereld van woningcorporaties, de financiële huishouding en corporate governance en de rol van de commissaris.

Programma

Dag 1
 09.45 – 10.00 uur: Ontvangst
 10.00 – 11.00 uur: Onderlinge kennismaking en introductie – drs. Koos Parie
 11.00 – 11.45 uur: De VTW: betekenis voor commissarissen en beleidsissues - dr. ir. Albert Kerssies
 11.45 – 12.45 uur: Corporate governance en de rol van de RvC – drs. Hildegard Pelzer
 12.45 – 13.30 uur: Lunchbuffet
 13.30 – 16.15 uur: Vervolg Corporate governance en de rol van de RvC – drs. Hildegard Pelzer
 16.15 – 16.30 uur: Break
 16.30 – 18.00 uur: De wereld van de woningcorporatie – drs. Koos Parie
 18.00 – 18.30 uur: Pauze en maaltijd
 18.30 – 19.30 uur: Vervolg De wereld van de woningcorporatie – drs. Koos Parie
 19.30 – 20.00 uur: Korte terugblik op de dag en afsluiting

Dag 2
 09.45 – 10.00 uur: Ontvangst
 10.00 – 12.30 uur: Boardroom dynamics – Hannah Bovenkerk
 12.30 – 13.15 uur: Lunchbuffet
 13.15 – 16.30 uur: Financiën bij woningcorporaties – Hans van Vark RA
 16.30 – 17.00 uur: Terugblik en afsluiting

Leerdoelen

De diverse rollen van bestuur en commissaris
De steeds groter wordende rol van huurders
De verschillende ervaringen van de Woonbond over eigentijdse benaderingen

Competenties

• Teamspeler

Kennisgebieden

• Stakeholders
• Werkgeversrol RvC

Docenten/Sprekers

Paul Stamsnijder, Hassan Najja & Sylvo Gaastra

Omschrijving bijeenkomst

Deze masterclass geeft inzicht in maatschappelijke ontwikkelingen en trends die van invloed (kunnen) zijn op de woningcorporatie en de beoordeling door de stakeholders. Daarnaast gaat de masterclass in op de implicaties voor de relatie van de corporatie met haar stakeholders en zoomt in op de vernieuwing van bewonersparticipatie. Bespreekt het toezicht daarop en het directe contact van de RvC met stakeholders.

Programma

 13.45 uur: ontvangst
 14.00 uur: middagprogramma: Paul Stamsnijder
 16.45 uur: middagprogramma: Hassan Najja
 18.00 uur: pauze en maaltijd
 18.45 uur: avondprogramma: Sylvo Gaastra
 20.00 uur: afronding programma: Paul Stamsnijder
 20.30 uur: afsluiting

Leerdoelen

Wie kunnen deelnemen?

U dient bij voorkeur te beschikken over een met succes afgeronde HBO of universitaire opleiding met een financieel-economische richting als specialisatie.

Het executive program is bedoeld voor:

•(assistent) controllers;
•hoofden- en medewerkers van de afdeling financiën;
•overige financieel specialisten;
•bestuursleden met een financiële portefeuille;
•leden van de Raad van Commissarissen;
•ambtenaren Rijk, provincies en gemeenten met als portefeuille de (sociale) huursector;
•overige bij de woningcorporaties betrokkenen.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Helikopterview
• Integriteit en moreel besef

Kennisgebieden

• Assetmanagement
• Bedrijfslasten
• Betaalbaarheid
• Corporate government
• Corporatiebranche
• Efficiency
• Financieel toezicht
• Informatievoorziening RvC
• Integriteit
• IT en innovatie met IT
• Projectontwikkeling en vastgoedtransacties
• Risicomanagement
• Strategieontwikkeling
• Stakeholders
• Toetsingskader RvC
• Volkshuisvestelijk toezicht
• Wet- en regelgeving overheid

Docenten/Sprekers

Docenten/Sprekers
Wie zijn uw docenten voor welke bijeenkomsten?

•Risk Management, drs. F.J.M. van Egeraat RC FRM, partner en senior adviseur Accent Organisatie Advies en drs. F. Vermeij, managing director Real Estate Management, Ortec Finance

•Project Control, drs. M.R. Diddens MBA Associate & Senior Consultant bij Accent Organisatie Advies B.V. en drs. D. Wijnbelt MRE, directeur Ontwikkeling & Zakelijk Beheer woningcorporatie Eigen Haard.

•Internal Control, prof.dr. A.C.N. van de Ven RA, hoogleraar Bestuurlijke Informatievoorziening Tias School for Business and Society.

•Treasury Management, prof.dr. J.J.A. Leenaars RA, hoogleraar Accountancy aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

•Performance Management, dr. S.W.M.G. Cloudt bc docent Organisatiewetenschappen bij Tilburg University en drs. A.H. Grashof, vennoot Woonlab.

•Financial Management, drs. A. Chr. Pureveen RA, CFO Woonzorg Nederland en drs. V. Burger, Partner, sectormanager wonen, senior adviseur woningcorporaties bij Finance Ideas.

•Financial Accounting, drs. A. Verwoert RA, partner BDO Audit & Assurance Publieke Sector

•Corporate Governance, prof.dr. A.C.N. van de Ven RA, hoogleraar Bestuurlijke Informatievoorziening Tias School for Business and Society en drs. J. van der Moolen, oud-directeur Centraal Fonds Volkshuisvesting en zelfstandig adviseur.

Omschrijving bijeenkomst

Wat mag u van het programma verwachten?

Woningcorporaties vallen onder het regiem van de nieuwe Woningwet en zijn daarmee in hun financieel presteren sterk afhankelijk van het sociale deel van hun voorraad. Bovendien zijn de eisen die aan de financiële verantwoording worden gesteld, beduidend aangescherpt en is in verband daarmee het toezicht zowel intern als extern nauwer geregeld. In dat verband is bekend dat er een onafhankelijke controllingfunctie moet zijn met uitzondering van die bij kleine woningcorporaties. De scheiding of splitsing van DAEB en niet-DAEB en de vorm waarin, speelt een belangrijke rol in de strategie van woningcorporaties.

Kortom de sector is beleidsmatig sterk in ontwikkeling, waarbij financiële vraagstukken een cruciale rol spelen. Dit betekent dat hoge interne- en externe eisen worden gesteld aan het 'in control' zijn van de organisatie. Dat houdt in het op orde krijgen en houden van bedrijfsprocessen, efficiënte sturing op bedrijfsmiddelen, kennen en beheersen van financiële en niet- financiële risico's en dat binnen de context van een goed ontwikkeld Corporate Governance.

Daarom is het Executive Program Finance & Risk Management voor Woningcorporaties ontwikkeld. In acht bijeenkomsten bieden ervaren wetenschappers en bekende sprekers uit de praktijk u wetenschappelijke kennis en instrumenten die betrekking hebben op verschillende financiële vraagstukken en de daaraan verbonden risico’s waarmee een corporatie te maken krijgt. De waarde van de opleiding is juist dat de wetenschappelijke kennis kan worden toegepast op de praktijk en dat het geen boekenwijsheid blijft. Ook de interactie tussen docent en cursisten en de onderlinge discussies verrijken de leerstof.

Programma

Aantal en frequentie bijeenkomsten
Start 2x per jaar, aanvang in april en oktober met 8 bijeenkomsten op donderdagen.

Door de modulaire opbouw zijn de bijeenkomsten ook afzonderlijk te volgen.

Instroom is op elke gewenst moment mogelijk ook na de start van het programma.

Per college 5 PE punten en voor het volledige programma 40 PE punten.

Leerdoelen

De masterclass geeft u handvatten en tracht het inzicht in dit complexe proces te verdiepen
De masterclass biedt overzicht over de verschillende stappen in het fusietraject en inzicht in de rol van de RvC, ook als het lastig wordt
aandachtspunten voor de RvC in de postfusiefase

Competenties

• Teamspeler

Kennisgebieden

• Fusietraject

Docenten/Sprekers

drs. Paul Vlug

Omschrijving bijeenkomst

Deze masterclass geeft inzicht in huidige schaaldiscussies bij corporaties en fusie als een mogelijk antwoord daarop. Daarnaast gaat de masterclass in op het fusietraject, de rol van de RvC in dat proces en waarop te letten. Zoomt in op lastige situaties en hoe daar als commissaris mee om te gaan.

Programma

 13.45 uur: ontvangst
 14.00 uur: middagprogramma
 18.00 uur: pauze en maaltijd
 18.45 uur: avondprogramma
 20.30 uur: afsluiting

Leerdoelen

Deze masterclass biedt u gelegenheid om met deskundige ondersteuning te reflecteren op de rol van de RvC ten aanzien van het omgaan met ethische kwesties in de organisatie en in het bijzonder van het toezicht zelf.

Competenties

• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Visie
• Zelfreflectie

Kennisgebieden

• Omgaan met ethische kwesties van toezicht

Docenten/Sprekers

Pieter Wijnsma & René Craemer

Omschrijving bijeenkomst

Deze masterclass wordt in samenwerking met de VTOI-NVTK Academie (Vereniging van Toezichthouders in Onderwijs en Kinderopvang) georganiseerd. Geïnteresseerden vanuit zowel de VTOI-NVTK als de VTW kunnen zich hiervoor aanmelden.

Programma

 09.45 uur: ontvangst
 10.00 uur: ochtendprogramma: Pieter Wijnsma
 13.00 uur: lunchpauze
 14.00 uur: middagprogramma: René Craemer
 16.00 uur: middagprogramma: Pieter Wijnsma
 17.00 uur: afsluiting

Leerdoelen

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-kennisbijeenkomsten/

Competenties

• Authenticiteit
• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Visie
• Zelfreflectie

Kennisgebieden

• Integriteit

Docenten/Sprekers

Prof. dr. Harry Kunneman
Prof. mr. dr. Frank Kunneman
Prof. drs. Philip Wagner

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-kennisbijeenkomsten/

Omschrijving bijeenkomst

Voorbij het dikke ik; over complexiteit en moerassigheid in governance

De beweging naar meer horizontale verhoudingen in de samenleving vertoont een interessante maar complexe spanning met de verticale vorm die maatregelen in het kader van ‘governance’ doorgaans aannemen. Als commissaris wordt van je gevraagd om transparant te zijn over hoe je je verantwoordelijkheden invult. Maar dit is niet genoeg, de onderliggende morele problematiek wordt hierdoor niet geadresseerd.

Harry Kunneman stelt dat deze complexiteit binnen governance een bijzondere gedaante aanneemt, die hij duidt als ‘ethische complexiteit’. Veel governance vragen hebben namelijk een moerassig karakter en hebben morele hulpbronnen nodig om good governance gestalte te geven. Je kunt als commissaris bijdragen aan de ontwikkeling van het morele kapitaal van een organisatie. Harry geeft duiding en richting aan hoe je deze complexe vragen kunt laten resoneren in jouw organisatie en hoe je morele betrokkenheid kunt ontwikkelen.

Welke waarden helpen je om onze wereld te vergroten in plaats van te verkleinen en de complexiteit van de vragen waar wij voor staan aan te gaan in plaats van te verdringen? Onze inleiders in de Governance Opleiding Frank Kunneman en Philip Wagner delen hun inzichten over de weerbarstigheid van de governance praktijk, de waarde van theorie en de meest recente maatschappelijke ontwikkelingen.

Programma

15.30 uur: Ontvangst en eventueel PE registratie
16.00 uur: Opening door Philip Wagner
16.10 uur: Frank Kunneman over ontwikkelingen en bedreigingen voor ‘good governance’
16.30 uur: Harry Kunneman over ‘Voorbij het dikke ik’ en de rol van morele hulpbronnen in governance
17.45 uur: Reflectie door Philip Wagner
18.00 uur: Borrel

Leerdoelen

Na afloop bent u op de hoogte van actuele oplossingen en ervaringen over versnellen en opschalen energietransitie, trends, langer zelfstandig wonen en middenhuur.

Competenties

• Helikopterview
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Visie

Kennisgebieden

• Assetmanagement
• Betaalbaarheid
• Corporatiebranche
• Risicomanagement
• Strategieontwikkeling

Docenten/Sprekers

Hoofdprogramma
Tom van 't Hek Presentator
Robin Berg – innovator en initiatiefnemer Lomboxnet / We drive solar
Dr. ir. Eefje Stutvoet- Via samenwerking naar industrialisering van renovatie
Jan van Barneveld – directeur Alliantie, Naar een Paris Proof vastgoedportefeuille
Wim Fieggen_Het maatschappelijk dividend
langer zelfstandig wonen
Dr. Femke Daalhuizen – opgaven bij langer zelfstandig wonen
Rene Clement – directeur Wonen Limburg Oplossingen en ervaringen middenhuur

Omschrijving bijeenkomst

CONGRES - Vooraanstaande sprekers bespreken verschillende invalshoeken betreffende opschalen energietransitie, trends, langer zelfstandig wonen en middenhuur.

Programma

9.00 uur Registratie en ontvangst
10.00 uur Plenair ochtendprogramma
12.00 uur Lunch
13.00 uur Break-out sessies 1
13.40 uur Zaalwisseling
13.50 uur Break-out sessies 2
14.30 uur Pauze
15.00 uur Plenair middagprogramma
16.30 uur Einde programma en netwerkborrel

Leerdoelen

De essentie en de verdieping van de maatschappelijke waarde van de woningbouwcorporatie:

Wat wordt daarmee bedoeld?
Praktische invulling van toezichthouden op basis van waarden
Kennis over de implementatie daarvan

Competenties

• Invulling van toezichthouden op basis van waarden

Kennisgebieden

• Vormgeving van en toezicht op de maatschappelijke waarde van de woningbouwcorporatie

Docenten/Sprekers

Marianne Luyer

Omschrijving bijeenkomst

Deze masterclass wordt in samenwerking met de VTOI-NVTK Academie (Vereniging van Toezichthouders in Onderwijs en Kinderopvang) georganiseerd. Geïnteresseerden vanuit zowel de VTOI-NVTK als de VTW kunnen zich hiervoor aanmelden.

De VTW is een beweging gestart “Toezicht met Passie’, om de leden actief te betrekken bij het vormgeven van het toezicht van de toekomst. Terug naar de kernopdracht, de publieke taak van woningbouwcorporaties is het streven, maar hoe luidt die opdracht? In een snel veranderende samenleving ligt hier juist de opdracht voor de Raad van Commissarissen om de maatschappelijk betekenis van de organisatie vanuit een breed maatschappelijk perspectief te toetsen.

Programma

 09.45 uur: ontvangst
 10.00 uur: ochtendprogramma
 13.00 uur: lunchpauze
 14.00 uur: middagprogramma
 17.00 uur: afsluiting

Leerdoelen

De volgende vragen komen aan bod:
- hoe ontwikkelt de betaalbaarheid van het wonen zich voor verschillende doelgroepen (op basis van nieuw onderzoek)?
- Hoe zorg je ervoor dat je huurders je woningen kunnen blijven betalen?
- Welke maatregelen kun je op strategisch en tactisch niveau toepassen om de betaalbaarheid te borgen?

Competenties

Kennisgebieden

• Betaalbaarheid
• Strategieontwikkeling
• Volkshuisvestelijk toezicht

Programma

Peter Boelhouwer (hoogleraar Woningmarkt, TU Delft) en Sanne Lamers (Nibud) presenteren de resultaten van nieuw onderzoek over de betaalbaarheid van het wonen.

In de middag komen praktijkvoorbeelden aan bod, waaronder Maarten Vos van Vidomes. Hij laat zien hoe Vidomes met een flexibel huurbeleid voor optimale betaalbaarheid zorgt. De dag wordt afgesloten door Bram Klouwen van Companen. Hij laat zien wat gemeenten en corporaties kunnen doen om de betaalbaarheid van het wonen te verbeteren.

In het programma is volop ruimte opgenomen om als deelnemers onderling in gesprek te gaan. Zo leer je ook van elkaar.

Meer informatie over het programma: https://corporatiestrateeg.nl/seminar-betaalbaarheid/

Leerdoelen

Wat deze Governance Opleiding je brengt

Een actueel overzicht in de ontwikkelingen in corporate en public governance.
Kennis van de disciplines waar je verantwoordelijk voor bent.
Bewustwording van jouw rollen als commissaris / toezichthouder.
Overzicht van het stakeholdersveld intern en extern.
Deelname aan het exclusieve en actieve bestuurdersnetwerk van Wagner.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Visie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Crisiscommunicatie
• Externe accountant en relatie RvC
• Financieel toezicht
• Informatievoorziening RvC
• Interventie RvC
• Juridische aspecten intern toezicht
• Risicomanagement
• Stakeholders
• Toetsingskader RvC
• Werkgeversrol RvC

Docenten/Sprekers

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Omschrijving bijeenkomst

Vanuit je rol als (aankomend) bestuurder of toezichthouder merk je, dat ook op het gebied van governance veranderingen elkaar snel opvolgen. Maatschappelijke, ecologische, economische en digitale transities beïnvloeden óók jouw rol. Toch zit vernieuwing nog niet automatisch in de genen van de board. In de Governance Opleiding voor Commissarissen & Bestuurders verken je deze velden. Maar net zo belangrijk, is de dynamiek tussen bestuur en toezicht. De spanning tussen afhankelijkheid en vertrouwen. De opkomst van externe toezichthouders. Het belang van reputatie. Met de Governance Opleiding maak je de next step.

Programma

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Leerdoelen

- Zicht op mogelijkheden tot het leveren van een maximale maatschappelijke prestatie binnen wettelijke en financiële kaders
- Het kunnen stellen van de juiste vragen aan de hand van de laatste inzichten op het gebied van vastgoedsturing en assetmanagement
- Concrete handvatten om verantwoorde investeringsbeslissingen te kunnen nemen
- Pragmatische input ten behoeve van eigen casuïstiek

Competenties

• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid

Kennisgebieden

• Assetmanagement
• Financieel toezicht
• Vastgoedsturing

Docenten/Sprekers

Arnoud Spithoven en Ronald Franken

Omschrijving bijeenkomst

Tijdens deze opleidingsdag krijgt u zicht op de mogelijkheden om een maximale maatschappelijke prestatie te leveren binnen de wettelijke en financiële kaders waarbinnen uw corporatie heeft te opereren. ‘Een euro kan maar één keer uitgegeven worden. Vastgoedsturing en assetmanagement bieden dé tools om die euro dusdanig te investeren dat een maximaal financieel en maatschappelijk rendement behaald wordt. Met inzet van een helder begrippenkader en pragmatische modellen worden diverse praktijkcasussen besproken. Dit maakt de materie tastbaar en geeft handvatten voor de uitdagingen waar uw eigen corporatie voor staat.

Programma

 13.45 uur: ontvangst
 14.00 uur: middagprogramma: Arnoud Spithoven
 16.00 uur: middagprogramma: Ronald Franken
 18.00 uur: pauze en maaltijd
 18.45 uur: avondprogramma: Arnoud Spithoven
 20.30 uur: afsluiting

Leerdoelen

- Inzicht in groepsdynamica m.b.t. de boardroom
- Passende interventie mogelijkheden
- Kennis en vaardigheden t.a.v. vragen stellen en oordeelsvorming
- Herkenning van soft signals
- Kennis van leer- en ontwikkelstijlen
- Het verband tussen cultuur en gedragsstijlen
- En vooral: andere vaardigheid strategieën

Competenties

• Teamspeler
• Zelfreflectie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur

Docenten/Sprekers

Hannah Bovenkerk, Peter Ruigrok en Paul van der Plas

Omschrijving bijeenkomst

Deze masterclass wordt in samenwerking met de VTOI-NVTK Academie (Vereniging van Toezichthouders in Onderwijs en Kinderopvang) georganiseerd. Geïnteresseerden vanuit zowel de VTOI-NVTK als de VTW kunnen zich hiervoor aanmelden.

In de boardroom speelt zich van alles af. Plannen en voorstellen worden geïnitieerd of beoordeeld; er wordt gespard met de bestuurder(s); in auditcommissies worden voorbesprekingen gehouden en tussen de voorzitter en de bestuurder worden vergaderpunten voor besproken. Een proces tussen mensen met verschillende rollen, belangen, drijfveren en persoonlijkheden en vooral ook gedragingen. Uiteindelijk moet dit samenspel tussen personen en rollen leiden tot gewogen goede beslissingen voor de organisatie en haar stakeholders. Dat dit altijd goed verloopt is natuurlijk geen gegeven. Juist omdat er zoveel menselijke factoren meespelen. Uit vele onderzoeken blijkt dat die menselijke gedragingen veelal doorslaggevend zijn in positieve en negatieve zin. Vooral als het echt ergens over gaat.

Deze workshop is erop gericht om commissarissen meer inzicht te geven in het proces in de boardroom, zodat zij dit ten positieve in kunnen zetten in hun werk in de boardroom.

Programma

 09.45 uur: ontvangst
 10.00 uur: ochtendprogramma: Hannah Bovenkerk, Peter Ruigrok en Paul van der Plas
 13.00 uur: lunchpauze
 14.00 uur: middagprogramma: Hannah Bovenkerk, Peter Ruigrok en Paul van der Plas
 17.00 uur: afsluiting

Leerdoelen

kennisdelen, kennisontwikkeling en inspiratie

Competenties

• Visie
• inhoudelijke kennis energietransitie/duurzaamheid/participatie/eigenaarschap

Kennisgebieden

• Corporatiebranche
• Opdrachtgeverschap
• Projectontwikkeling en vastgoedtransacties
• Strategieontwikkeling
• Stakeholders
• Volkshuisvestelijk toezicht

Docenten/Sprekers

Wethouder Astrid Janssen, Gemeente Amersfoort

Expertpanel:
Caspar Boendermaker - financieringsvormen
Emmy Elgersma - participatie

Best Practices:

Eerste wijkervaringen, Eline van den Ende adviseur wijkaanpak warmtetransitie HVC

Woningcorporaties vervullen op veel plekken in Nederland hun rol als startmotor van de transitie. Zeker in wijken waar de woningen overwegend in handen zijn van woningcorporaties hebben zij veel slagkracht. De transitievoorkeur die de woningcorporatie in zo’n wijk heeft, qua techniek en timing, heeft ook invloed op het keuzeproces voor individuele woningeigenaren. In deze presentatie voorbeelden uit Heerhugowaard, Sliedrecht en Dordrecht in wijken waar woningcorporaties en particulieren zij-aan-zij keuzes maken in de warmtetransitie.

Urgenda aanpak, Nina Bos Regisseur klanten bij Parteon

Parteon is eind 2019 gestart met het verduurzamen van de bestaande woningvoorraad conform de Urgenda-aanpak. Gasloos en (bijna) energieneutraal is het doel. Voorzien van een warmtepomp en zonnepanelen. Er is gestart met een pilot van 3 woningen in Assendelft. In 2019 wordt de aanpak verder uitgerold met als doel om zo’n 200 woningen te verduurzamen. Tijdens de bijeenkomst meer over de aanpak, het proces en de participatie.

Omschrijving bijeenkomst

Atriensis projecten organiseert de kennisbijeenkomst samen verduurzamen: huurders en particulieren. De doelstelling van deze bijeenkomst is kennisdelen, kennisontwikkeling en inspiratie.

Programma

In 2019 stellen regio’s hun energiestrategie op (RES), waarna gemeenten uiterlijk 2021 per wijk het transitieplan warmte vaststellen. Wat is de energiedrager die aardgas vervangt en hoe en in welk tempo vindt die transitie plaats? Woningcorporaties moeten met hun huurders wel gezamenlijk optrekken met particuliere woningbezitters. Hoe gaat dit in zijn werk? Hoe zorgt u voor gelijkwaardigheid? Zijn er al instrumenten? Er komen inspirerende voorbeelden van de proeftuinen aardgasvrije wijken aan bod.

Gastsprekers zijn deskundige inleiders vanuit de sector zelf die kort op de actualiteit zitten. Daarnaast worden er veel best practices behandeld, die meteen toepasbaar zijn.

Leerdoelen

Een samenhangend zicht op de achtergronden van de energietransitie en welke strategische afwegingen voor de woningcorporatie relevant zijn. Wat is een doeltreffende aanpak voor het specifieke bezit van de corporatie. Er ontstaat kennis en inzicht over deze belangrijke maatschappelijke ontwikkeling, het relevante beleidskader en de belangrijkste onderwerpen op de verschillende agenda’s en hoe deze zijn te vertalen naar de eigen organisatie. Daarnaast is de interactie van deelnemers ook onderdeel van het leren: zicht krijgen op wederzijdse professionele opvattingen en verwachtingen.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Helikopterview
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid

Kennisgebieden

• Strategieontwikkeling

Docenten/Sprekers

René van Genugten; Van Genugten Volkshuisvesting en Duurzaamheid

Omschrijving bijeenkomst

De bijeenkomst gaat in op de strategische achtergronden van de energietransitie. Hoe kun je hier als woningcorporatie je koers op afstellen. De actualiteit wordt besproken. Wat is een verstandige koers en hoe is deze te vertalen naar een investeringsbeleid en prestatieafspraken. Hoe om te gaan met betaalbaarheid van de energierekening? Wat zijn vanuit RvC en bestuur professionele opvattingen en verwachtingen.

Programma

blok 1: sturen op CO-2-reductie met de nieuwe Trias Energetica
blok 2: de actualiteit
blok 3: de betaalbaarheid van de energierekening
blok 4: energietransitie in perspectief van lokale prestatieafspraken
blok 5: een gesprek over eigen opvattingen: terugblikken, oogst en vervolg: sturing en risico's

Leerdoelen

Deze tweedaagse leergang introduceert u in de wereld van woningcorporaties en de bijzondere financiële aspecten daarvan. Daarnaast vergroot deze leergang uw kennis van en inzicht in de rol van de ‘moderne’ commissaris. De leergang biedt gelegenheid tot uitwisseling met collega’s van andere corporaties.

Competenties

• Basiskennis en inzichten in functie van Commissaris

Kennisgebieden

• Corporate government
• Financieel toezicht
• Actuele kennis van de sector

Docenten/Sprekers

drs. Koos Parie (kerndocent)
dr. ir. Albert Kerssies
drs. Hildegard Pelzer
Hannah Bovenkerk
Hans van Vark RA

Omschrijving bijeenkomst

Deze tweedaagse leergang heeft als doel om commissarissen die nieuw zijn in de wereld van woningcorporaties en/of in het vak van commissaris, met de nodige basiskennis en inzichten te voorzien om hun functie snel professioneel te kunnen invullen. Tevens is er gelegenheid om met commissarissen van andere corporaties ervaringen uit te wisselen. Drie onderwerpen staan centraal: de wereld van woningcorporaties, de financiële huishouding en corporate governance en de rol van de commissaris.

Programma

Dag 1
 09.45 – 10.00 uur: Ontvangst
 10.00 – 11.00 uur: Onderlinge kennismaking en introductie – drs. Koos Parie
 11.00 – 11.45 uur: De VTW: betekenis voor commissarissen en beleidsissues - dr. ir. Albert Kerssies
 11.45 – 12.45 uur: Corporate governance en de rol van de RvC – drs. Hildegard Pelzer
 12.45 – 13.30 uur: Lunchbuffet
 13.30 – 16.15 uur: Vervolg Corporate governance en de rol van de RvC – drs. Hildegard Pelzer
 16.15 – 16.30 uur: Break
 16.30 – 18.00 uur: De wereld van de woningcorporatie – drs. Koos Parie
 18.00 – 18.30 uur: Pauze en maaltijd
 18.30 – 19.30 uur: Vervolg De wereld van de woningcorporatie – drs. Koos Parie
 19.30 – 20.00 uur: Korte terugblik op de dag en afsluiting

Dag 2
 09.45 – 10.00 uur: Ontvangst
 10.00 – 12.30 uur: Boardroom dynamics – Hannah Bovenkerk
 12.30 – 13.15 uur: Lunchbuffet
 13.15 – 16.30 uur: Financiën bij woningcorporaties – Hans van Vark RA
 16.30 – 17.00 uur: Terugblik en afsluiting

Leerdoelen

Na afloop van de training:
- kun je het Driekamermodel toepassen op de eigen corporatie, zowel op corporatie- als op projectniveau.
- kun je vanuit het denkkader van het Driekamermodel de juiste vragen stellen in discussies over portefeuille- en asset management en voorstellen doen op het gebied van vastgoed.
- heb je inzicht in de inbedding van het Driekamermodel binnen portefeuille- en asset management.
- kun je met je collega's in gesprek over de inkomsten en maatschappelijke uitgaven van je corporatie.

Competenties

Kennisgebieden

• Assetmanagement
• Betaalbaarheid
• Financieel toezicht
• Strategieontwikkeling
• Toetsingskader RvC
• Volkshuisvestelijk toezicht

Docenten/Sprekers

Ritske Dankert

Omschrijving bijeenkomst

Training

Programma

Tijdens de training komen de volgende onderwerpen aan bod:

- Portefeuille- en asset management en het Driekamermodel
- De basisprincipes van het Driekamermodel.
- Vooruitkijken en sturen van maatschappelijke uitgaven met het Driekamermodel.
- Terugkijken en verantwoorden met het Driekamermodel.
- Met het Driekamermodel de interne discussie tussen afdelingen en belangen ondersteunen.
- Met het Driekamermodel naar belanghebbenden: wat werkt wel en niet?
- Het Driekamermodel op corporatieniveau.
- Het Driekamermodel op projectniveau.
- De juiste vragen stellen op basis van het Driekamermodel (o.a. als toezichthouder).

Meer informatie en aanmelden: https://corporatiestrateeg.nl/training-driekamermodel/

Leerdoelen

Na afloop bent op de hoogte van de actuele ontwikkelingen over de energietransitie in het zorgvastgoed, de zorgvastgoedmarkt en leert u wat deze ontwikklelingen voor uw organisatie kunnen betekenen.

Competenties

• Helikopterview
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Onafhankelijke oordeelsvorming

Kennisgebieden

• Strategieontwikkeling
• Zorgvastgoed

Docenten/Sprekers

- Cathy van Beek, kwartiermaker duurzame zorg: Duurzaam gebouw & duurzaam
gedrag = duurzaam gezond
- Roberto Traversari, TNO, Energiestransitie zorgvastgoed, Routekaart cure + care
- Rinus Vader, Royal Haskoning, Wat kan de zorg leren van Artis?
- Caspar Boendermaker BNG, Bekostigen, financieren en energiesponsoring
Maasstad Ziekenhuis i.s.m. het Maasstad Ziekenhuis
- Wim Fieggen IVVD, Trends en ontwikkelingen op de markt voor zorgvastgoed IVVD
- Roeland Brouns, 's Heeren Loo (toenemende) belang van de zorgvastgoedmarkt
voor zorginstellingen
- Stefaan Gielens, CEO Aedificae ontwikkeling van de zorgvastgoedmarkt in Europa

Omschrijving bijeenkomst

Actuele thema’s en oplossingen voor de care én de cure
Laat u inspireren, ontdek kansen en creatieve oplossingen voor nieuw en bestaand vastgoed in de care én de cure. Speel in op de ontwikkelingen op het gebied van de energietransitie en leer wat de ontwikkelingen op de zorgvastgoedmarkt voor uw organisatie kunnen betekenen. Ontmoet ook uw collega’s en deel ervaringen!

Programma

9.00 uur Registratie en ontvangst
10.00 uur Plenair ochtendprogramma
12.00 uur Lunch
13.00 uur Break-out sessies 1
13.40 uur Zaalwisseling
13.50 uur Break-out sessies 2
14.30 uur Pauze
15.00 uur Plenair middagprogramma
16.30 uur Netwerkborrel

Leerdoelen

Kennisdeling, kennisontwikkeling en inspiratie.

Competenties

• Visie

Kennisgebieden

• Efficiency
• Opdrachtgeverschap
• Projectontwikkeling en vastgoedtransacties
• Strategieontwikkeling
• Stakeholders
• Volkshuisvestelijk toezicht

Docenten/Sprekers

Wethouder (naam volgt)

Expertpanel:
Peter Paul Smoor - Eigenaarschap
Caspar Boendermaker - Financieringsvormen

Best Practices:
Wijk Schothorst-Zuid, Ron de Graaf Adviseur voor Gemeente Amersfoort

De gemeente Amersfoort heeft in dialoog met de woningcorporaties Portaal, Alliantie en Omnia en netbeheerder Stedin ervoor gekozen om in Schothorst-Zuid als eerste wijk aan de slag te gaan met aardgasvrij. De redenen hiervoor waren de mix aan particulier en woningcorporatie bezit en de diversiteit aan bewoners en woningcategorieën. In opdracht van de gemeente is Ron de Graaf van Over Morgen de projectleider van het Warmteplan (uitvoeringsplan). Hij gaat in op de wijze waarop dit plan tot stand komt, waarbij hij specifiek in gaat op de rol van de woningcorporaties.

Utrechtse wijk Overvecht-Noord, Marianne Nevens Omgevingsmanager voor programma Overvecht-Noord

De ambitie is dat de bestaande Utrechtse wijk Overvecht-Noord in 2030 aardgasvrij is. Meer dan 70% van de bijna 8.000 woningen in de wijk is eigendom van de drie woningcorporaties. Huurders, maar ook particuliere huiseigenaren kijken naar hen. Wat doen de corporaties met hun gespikkelde bezit; eengezinswoningen in rijtjes waar ook eigenaar-bewoners zitten? Kunnen zij die eigenaar-bewoners ook helpen om hun woningen te isoleren of een alternatief voor aardgas te kiezen? Wat doen de corporaties in VvE's waarin zij woningen bezitten? Omgevingsmanager Marianne Nevens deelt ideeën en dilemma's met u.

Masterplan gemeente Groningen, Petra Hof Beleidsmedewerker Energie bij Gemeente Groningen & Ludo Kobes Hoofd onderhoud bij Patrimonium

De gemeente Groningen heeft de ambitie om in 2035 CO2 neutraal en aardgasloos te zijn. Samen met de Groninger woningcorporaties is er een masterplan opgesteld waarbij antwoord wordt gegeven op de volgende vragen:

* Wat is CO2 neutraal volgens gemeente en woningcorporaties en waar ligt de rol
* Hoeveel van de totale corporatievoorraad in Groningen inmiddels aardgasvrij en CO2 neutraal is
* Welke uitdagingen er nog liggen, en de afspraken tussen de gemeente en woningcorporaties

Omschrijving bijeenkomst

Atriensis projecten organiseert de kennisbijeenkomst samen verduurzamen: huurders en particulieren. De doelstelling van deze bijeenkomst is kennisdelen, kennisontwikkeling en inspiratie.

Programma

In 2019 stellen regio’s hun energiestrategie op (RES), waarna gemeenten uiterlijk 2021 per wijk het transitieplan warmte vaststellen. Wat is de energiedrager die aardgas vervangt en hoe en in welk tempo vindt die transitie plaats? Woningcorporaties moeten met hun huurders wel gezamenlijk optrekken met particuliere woningbezitters. Hoe gaat dit in zijn werk? Hoe zorgt u voor gelijkwaardigheid? Zijn er al instrumenten? Er komen inspirerende voorbeelden van de proeftuinen aardgasvrije wijken aan bod.

Gastsprekers zijn deskundige inleiders vanuit de sector zelf die kort op de actualiteit zitten. Daarnaast worden er veel best practices behandeld, die meteen toepasbaar zijn.

Leerdoelen

- Meer inzicht in huurderparticipatie
- Beoordeling van bestuurder(s) bij de omgang met de stakeholder ‘huurders’
- Meer duidelijkheid voor eigen rol als commissaris t.a.v. huurders

Competenties

• Teamspeler

Kennisgebieden

• Stakeholders

Docenten/Sprekers

Sylvo Gaastra en Annemarie Reintjes

Omschrijving bijeenkomst

De rol van de huurders wordt van steeds groter belang. De rol van de huurdersorganisaties is veranderd sinds de Woningwet. Zo hebben huurders – naast hun formele rol voortvloeiend uit de Overlegwet – nu ook de rol van volwaardig gesprekspartner gekregen in de prestatieafspraken met gemeenten en corporaties over het lokale woonbeleid. Er wordt in toenemende mate betrokkenheid en inbreng gevraagd van huurdersorganisaties. Dat stelt eisen aan huurdersorganisaties, hun inrichting en (professioneel) functioneren. Maar ook aan woningcorporaties. Deze masterclass geeft inzicht in de rol van de woningcorporatie richting huurders en vice versa.

Programma

 13.45 uur: ontvangst
 14.00 uur: middagprogramma: Sylvo Gaastra en Annemarie Reintjes
 18.00 uur: pauze en maaltijd
 18.45 uur: avondprogramma: Sylvo Gaastra en Annemarie Reintjes
 20.30 uur: afsluiting

Leerdoelen

Wat deze Governance Opleiding je brengt:

Een actueel overzicht in de ontwikkelingen in corporate en public governance.
Kennis van de disciplines waar je verantwoordelijk voor bent.
Bewustwording van jouw rollen als commissaris / toezichthouder.
Overzicht van het stakeholdersveld intern en extern.
Deelname aan het exclusieve en actieve bestuurdersnetwerk van Wagner.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Visie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Crisiscommunicatie
• Externe accountant en relatie RvC
• Informatievoorziening RvC
• Interventie RvC
• Juridische aspecten intern toezicht
• Risicomanagement
• Stakeholders
• Toetsingskader RvC
• Werkgeversrol RvC

Docenten/Sprekers

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Omschrijving bijeenkomst

Vanuit je rol als (aankomend) bestuurder of toezichthouder merk je, dat ook op het gebied van governance veranderingen elkaar snel opvolgen. Maatschappelijke, ecologische, economische en digitale transities beïnvloeden óók jouw rol. Toch zit vernieuwing nog niet automatisch in de genen van de board. In de Governance Opleiding voor Commissarissen & Bestuurders verken je deze velden. Maar net zo belangrijk, is de dynamiek tussen bestuur en toezicht. De spanning tussen afhankelijkheid en vertrouwen. De opkomst van externe toezichthouders. Het belang van reputatie. Met de Governance Opleiding maak je de next step.

Programma

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Leerdoelen

Wat de opleiding je brengt:


Veranderende internationale verhoudingen en de invloed hiervan op governance & leadership.
Transformational leadership & change.
De relatie tussen verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid in de rollen van bestuurder en commissaris.
Het gedeelde leiderschap van de chairman en CEO.
Reflectief inzicht ontwikkelen vanuit inbreng eigen casuïstiek.
Permanente Educatie (PE).
Deelname aan het exclusieve en actieve bestuurdersnetwerk van Wagner.

Competenties

• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Visie
• Zelfreflectie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Crisiscommunicatie
• Integriteit
• Organisatie vraagstukken
• Stakeholders
• Werkgeversrol RvC

Docenten/Sprekers

Prof. mr. dr. Frank Kunneman
Prof. drs. Philip Wagner

Omschrijving bijeenkomst

Het speelveld van bestuur en toezicht wordt in belangrijke mate bepaald door de context waarin jouw organisatie opereert. Actuele vraagstukken en veranderende maatschappelijke ordeningen vragen adaptief leiderschap. Als bestuurder of toezichthouder ben je niet meer alleen verantwoordelijk voor de organisatie, maar ook medespeler in het gehele stelsel.

Wagner geeft duiding aan de context waarin de organisatie zich bevindt, de verschillende rollen die dit met zich meebrengt in het systeem van governance, wat dit betekent voor de onderlinge verhoudingen en samenwerking in bestuur en toezicht en de relatie met de verschillende stakeholders. Hoe kunnen we invulling geven aan good governance terwijl de wereldorde verandert?

Programma

Bijeenkomsten
Maandag 20 mei 2019, 16.00 – 20.30 uur
Dinsdag 21 mei 2019, 16.00 – 20.30 uur
Woensdag 22 mei 2019, 16.00 – 20.30 uur
Donderdag 23 mei 2019 16.00 – 20.30 uur
Vrijdag 24 mei 2019, 16.00 – 20.30 uur

Leerdoelen

Het doel van deze training is om iedereen die op asset en portefeuille niveau werkzaam is binnen een woningcorporatie te ondersteunen bij een integrale vastgoed portefeuille-benadering.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Visie

Kennisgebieden

• Assetmanagement
• Bedrijfslasten
• Betaalbaarheid
• Financieel toezicht
• Opdrachtgeverschap
• Strategieontwikkeling

Docenten/Sprekers

Frank van Eerden, eigenaar Vreemde Ogen
Sara Rieuwerts, adviseur Republiq
Willem Debets,portefeuillemanager Portaal
Sander Koëter, algemeen directeur Koëter Vastgoed Adviseurs
Nigel Janssen, kwartiermaker/assetmanager BrabantWonen
Roel Meulenbeld, IVVD trainingscoördinator /06 - 533 08 379

Omschrijving bijeenkomst

Uw doelstelling is sturen op betaalbaarheid, beschikbaarheid en kwaliteit. Alle vastgoedkeuzes zijn daar op gericht. Maar hoe maak je doelstellingen expliciet, de prestatie van de portefeuille meetbaar en hoe krijg je invloed op de strategie? En hoe maak je thema’s als betaalbaarheid, beschikbaarheid en kwaliteit inzichtelijk? Al deze vragen en ontwikkelingen vragen van u kennis, visie én aanpassingsvermogen.

Tijdens deze tweedaagse training “Vastgoedsturing Woningcorporaties” gaan we in op deze ontwikkelingen en bieden we u houvast bij de beantwoording van deze vraagstukken.

Programma

Onderwerpen
• Wat is Vastgoedsturing?
• Strategisch kader
• Proces & inrichting
• Plaats en rol van de vastgoedmanager en de rol en
plaats van uzelf binnen de organisatie?
• Krijg grip op de opgave
• Prioriteren in de portefeuille
• Rollen in de vastgoedorganisatie
• Marktwaarde, beleidswaarde, investeringen, 3 kamer
model
• Scope van een project, selectie van juiste
marktpartij(en)
• Financieel management
• Informatiemanagement
• Inrichten assetmanagement

Leerdoelen

- Hoe komt u te weten wat er speelt door een vraaggesprek?
- Meer inzicht in uw eigen proces van oordeelsvorming
- Overzicht van verschillende vormen en richtingen van vragen stellen
- Inzicht in de manier van vragen stellen en de impact op de gesprekspartner
- Kennis van het proces van een goede dialoog
- Vaardigheden bij lastige gesprekken
- Per deelnemer: feedback op de manier van vragen stellen en verbeteringen daarin

Competenties

• Onafhankelijke oordeelsvorming

Kennisgebieden

• Communicatie in RvC en met bestuur
• Informatievoorziening RvC
• Structuur van het vraaggesprek

Docenten/Sprekers

Ron Henkes en Koos Parie

Omschrijving bijeenkomst

Deze masterclass wordt in samenwerking met de VTOI-NVTK Academie (Vereniging van Toezichthouders in Onderwijs en Kinderopvang) georganiseerd. Geïnteresseerden vanuit zowel de VTOI-NVTK als de VTW kunnen zich hiervoor aanmelden.

Om te kunnen beoordelen of binnen uw organisatie alles goed gaat, zult u moeten weten wát er speelt. Een zowel helder als volledig beeld is dus een eerste vereiste. Dat krijgt u -onder andere- door schriftelijke en mondelinge voorbereiding en eigen waarnemingen. Goed inzicht hebben op basis waarvan u zelf tot een oordeel komt is cruciaal. Oordeelsvorming wordt bepaald door vele (eigen) factoren. Dynamische oordeelsvorming® is een beproefde methode die u daarbij helpt dat inzicht te krijgen.

Door het stellen van de juiste vragen wordt uw beeld van bepaalde situaties completer en scherper. Soms als verdieping of duiding van aangereikte informatie, soms om nieuwe onverwachte situaties juist te duiden of te detecteren.

Programma

 09.45 uur: ontvangst
 10.00 uur: ochtendprogramma: Ron Henkes en Koos Parie
 13.00 uur: lunchpauze
 14.00 uur: middagprogramma: Ron Henkes en Koos Parie
 17.00 uur: afsluiting

Leerdoelen

- Meer sensitiviteit tijdens gesprekken en bijeenkomsten
- Daardoor beter kunnen inschatten en duiden wat de situatie is
- Beter bespreekbaar maken van impliciet en expliciet gedrag en signalen
- Bewust zijn van wat eigen gedrag en handelen teweeg brengt bij anderen
- In lastige (veelal niet eenduidige) situaties bewuster en beter kunnen handelen

Competenties

• Teamspeler
• Zelfreflectie

Kennisgebieden

• (Zelf)evaluatie RvC
• Inzicht in gedrag van bestuurders en commissaris

Docenten/Sprekers

Hannah Bovenkerk en Paul van der Plas

Omschrijving bijeenkomst

De sector woningcorporaties maakt turbulente tijden door. De rol van de commissaris en hoe hij deze invult wordt hierdoor steeds belangrijker. De commissaris heeft de behoefte om vanuit verschillende bronnen geïnformeerd te worden en signalen op een goede manier te kunnen duiden. Dit vraagt om een professioneel kritische houding.

Deze eendaagse masterclass biedt inzicht en duiding in het gedrag van anderen, het eigen gedrag mede gekoppeld aan uw moreel kompas. Het gaat in op dilemma’s en praktijkvoorbeelden ten aanzien van signalen waar je als commissaris mee te maken kunt krijgen. Ook andere bronnen, naast de bestuurder zelf en de duiding van de daaruit voortkomende signalen komen aan de orde.

Programma

 13.45 uur: ontvangst
 14.00 uur: middagprogramma: Hannah Bovenkerk
 16.00 uur: middagprogramma: Paul van der Plas
 18.00 uur: pauze en maaltijd
 18.45 uur: avondprogramma: Hannah Bovenkerk
 20.30 uur: afsluiting

Leerdoelen

Deze masterclass actualiseert en verdiept uw kennis van de zich ontwikkelende taken van de accountant en geeft handvatten om de accountant nog beter als informatiebron te gebruiken. De masterclass gaat verder in op de relatie tussen auditcommissie en RvC. Ook wordt ingegaan op de consequenties van het feit dat corporaties worden aangemerkt als organisaties van openbaar belang (OOB).

Competenties

• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Teamspeler

Kennisgebieden

• Externe accountant en relatie RvC
• Informatievoorziening RvC

Docenten/Sprekers

Ben Spelbos en Peter van Lieshout

Omschrijving bijeenkomst

De afgelopen jaren is de as RvC – accountant versterkt; die trend zet zich voort. Ook de rol van de accountant zelf is ontwikkeling, zoals zwaardere eisen aan onafhankelijkheid en verbreding van de jaarlijkse controletaak. De rijksoverheid merkt vanaf januari 2018 corporaties met 1500 en meer woningen aan als OOB. Dit heeft consequenties voor het werk van de accountant. Voor u als commissaris is belangrijk om te weten wat u wel en niet van de accountant kunt verwachten en hoe u de accountant optimaal kunt gebruiken als aanvulling op uw toezichttaak.

Meestal kent de RvC een auditcommissie. Wat mag je wel en niet van de auditcommissie verwachten? Wat betekent dat voor de samenstelling en werkwijze van de commissie? Hoe borg je dat de RvC betrokken blijft bij financiële vraagstukken en haar integrale verantwoordelijkheid kan dragen? Een ervaren voorzitter gaat met u hierover in gesprek.

Programma

 13.45 uur: ontvangst
 14.00 uur: middagprogramma: Ben Spelbos en Peter van Lieshout
 18.00 uur: pauze en maaltijd
 18.45 uur: avondprogramma: Ben Spelbos en Peter van Lieshout
 20.30 uur: afsluiting

Leerdoelen

- U scherpt uw denken als toezichthouder aan
- U gaat met collega's de diepte in op voor u relevante thema's
- U krijgt een beter begrip van de dynamiek in uw werkveld
- U neemt kennis van de gedachten van grote denkers

Competenties

• Authenticiteit
• Bestuurlijk inzicht
• Helikopterview
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Zelfreflectie

Kennisgebieden

• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Integriteit
• Strategieontwikkeling
• Toetsingskader RvC

Docenten/Sprekers

De trainingsreeks wordt georganiseerd door OVERDENKWERK in samenwerking met wetenschappers van diverse universiteiten, waaronder de Universiteit van Tilburg en de Radboud Universiteit Nijmegen.

Omschrijving bijeenkomst

Van commissarissen en toezichthouders wordt steeds meer gevraagd. Veel toezichthouders ervaren de bijna dagelijkse groei aan regels, druk en verwachtingen als frustrerend. Zijn we niet voortdurend met de verkeerde dingen bezig?

Deze nieuwe filosofische vierluik voor toezichthouders en commissarissen helpt u de waan van de dag los te laten. Samen met collega's gaat u zich focussen op de wezenlijke vragen van uw werk en uw leven.

Programma

Tijdens vier denksessies gaan we vier prachtige thema's behandelen:

Filosofische denksessie 1 – Waarheid & twijfel - Donderdag 23 mei 2019 van 13:00 tot 20:30 uur

Voor een toezichthouder is betrouwbare kennis van groot belang. Maar wanneer is kennis betrouwbaar? Bestaan er eigenlijk wel objectieve feiten? En weet je als toezichthouder eigenlijk wel wat je niet weet?

Filosofische denksessie 2 – Macht & gezag - Dinsdag 4 juni 2019 van 13:00 tot 20:30 uur

Wat is het verschil tussen macht en gezag? Is macht eigenlijk iets dat vooral beteugeld moet worden of brengt macht juist iets moois voort? En wanneer is er sprake van gelegitimeerde macht?

Filosofische denksessie 3 – Pathos & logos - Donderdag 20 juni 2019 van 13:00 tot 20:30 uur

Stel je staat voor een belangrijke besluit als toezichthouder: Kun je dan rationeel bepalen wat je zou moeten doen (logos)? Of moet je dat doen op basis van gevoel (pathos)? Is empathie een goede gids voor je keuzes of is die eigenlijk veel te grillig en partijdig?

Filosofische denksessie 4 – Rechtvaardigheid - Dinsdag 2 juli 2019 van 13:00 tot 20:30 uur

Wat is eerlijk delen? Hoeveel mag een bestuurder verdienen? Moeten alle kinderen in de maatschappij evenveel kansen hebben? Heb je ook verplichtingen ten aanzien van je gemeenschap of land?

Leerdoelen

Kennisdelen, kennisontwikkeling en inspiratie.

Competenties

• Visie

Kennisgebieden

• Corporatiebranche
• Efficiency
• Opdrachtgeverschap
• Projectontwikkeling en vastgoedtransacties
• Strategieontwikkeling
• Stakeholders

Docenten/Sprekers

Wethouder Jan van der Meer, Gemeente Eindhoven

Expertpanel:
Peter Paul Smoor - Eigenaarschap
Friedemann Polzin - Financiering

Best Practices
Rivierenwijk Zuid, Lucien van der Plaats projectleider Gemeente Heerhugowaard

In de Rivierenwijk-Zuid in Heerhugowaard werken gemeente, woningcorporatie en nutsbedrijven nauw samen om zoveel mogelijk huur- en koopwoningen op het warmtenet aan te sluiten, als alternatief voor aardgas. Dit wordt gecombineerd met een grootschalige herinrichting van de wijk. In deze presentatie de aanpak.

De wijk ‘t Ven, Roozbeh Nikdel Projectleider Energietransitie Gemeente Eindhoven & Alex Hulshoff Projectmanager voor Woonstichting ‘thuis

De wijk ’t Ven is één van de drie pionierbuurten in Eindhoven waar de gemeente momenteel in samenspraak met de bewoners de alternatieven voor aardgas verkent. Het doel is dat eind 2019 er een plan ligt waarin staat op welke manier de bewoners gefaseerd kunnen overstappen op alternatieven voor aardgasvrij.

De opgave in ’t Ven is groot: het aardgasvrij maken van 1.946 woningen en 138 andere gebouwen vóór 2030. Een groot deel van de woningen is van de woningcorporaties ’thuis, Wooninc., Woonbedrijf en Trudo. Woonstichting ’thuis heeft al een begin gemaakt om huizen energiezuiniger te maken door middel van renovatie. Tijdens deze duo presentatie aandacht voor de proeftuin aardgasvrije wijk ‘t Ven en het renovatieproject van ‘thuis.

Omschrijving bijeenkomst

Atriensis projecten organiseert de kennisbijeenkomst samen verduurzamen: huurders en particulieren. De doelstelling van deze bijeenkomst is kennisdelen, kennisontwikkeling en inspiratie.

Programma

In 2019 stellen regio’s hun energiestrategie op (RES), waarna gemeenten uiterlijk 2021 per wijk het transitieplan warmte vaststellen. Wat is de energiedrager die aardgas vervangt en hoe en in welk tempo vindt die transitie plaats? Plannen per wijk! Corporaties met hun huurders moeten wel gezamenlijk optrekken met particuliere woningbezitters. Hoe gaat dit in zijn werk? Hoe zorg je voor gelijkwaardigheid? Zijn er al instrumenten? Inspirerende voorbeelden van de proeftuinen aardgasvrije wijken.

Leerdoelen

• Methoden om de betaalbaarheid objectief vast te stellen
• Inzicht in de toekomstige woningvraag
• Beter zicht op wat een betaalbare huurwoning is voor diverse huishoudenstypen
• Beleidsinstrumenten om invloed op de betaalbaarheid uit te oefenen

Met deze informatie en kennis kunt u beter sparren met de Raad van Commissarissen over de mogelijkheden voor de organisatie en de voorliggende keuzes.

Competenties

• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid

Kennisgebieden

• Betaalbaarheid
• Inzicht in de toekomstige woningvraag

Docenten/Sprekers

Peter Boelhouwer

Omschrijving bijeenkomst

Deze compacte eendaagse masterclass geeft een helder overzicht over de toegankelijkheid van de huidige en toekomstige woningmarkt voor diverse huishoudensgroepen. De toegankelijkheid wordt bepaald door de twee kernbegrippen uit de Volkshuisvesting: de beschikbaarheid van voldoende woningen en de betaalbaarheid. Tijdens de masterclass worden de diverse methoden uitgelegd hoe de betaalbaarheid kan worden vastgesteld en hoe de betaalbaarheid van de woningvoorraad zich de afgelopen jaren ontwikkeld heeft. Om de beschikbaarheid te kunnen bepalen is het tevens nuttig om inzicht te hebben in de toekomstige woningvraag. Op basis van deze achtergrondinformatie passeert vervolgens het beleidsinstrumentarium dat woningcorporaties ter beschikking staat om de betaalbaarheid daadwerkelijk te beïnvloeden de revue.

Programma

 15.15 uur: ontvangst
 15.30 uur: middagprogramma: Peter Boelhouwer
 18.00 uur: pauze en maaltijd
 18.45 uur: avondprogramma: Peter Boelhouwer
 20.30 uur: afsluiting

Leerdoelen

• Meer inzicht in de problematiek van leefbare buurten en wijken en de uitdagingen
waarvoor de corporatie staat.
• Beoordeling van de inzet en rol van de corporatie op dit terrein.

Competenties

• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid

Kennisgebieden

• Meer inzicht in de problematiek van leefbare buurten en wijken en de uitdagingen waarvoor de corporatie staat

Docenten/Sprekers

André Ouwehand en Albert Kerssies

Omschrijving bijeenkomst

Het streven naar leefbare buurten en wijken behoort als vanouds tot de agenda van de woningcorporaties. Sociale huisvesting is meer dan het bieden van een goede en betaalbare woning. Het gaat ook om een prettige en veilige woonomgeving waarin mensen zich thuis voelen, zich kunnen ontwikkelen en een ieder welkom is, ongeacht verschillen in rang, stand of afkomst.
De uitdagingen die zich daarbij voordoen en de opvattingen over hoe zo’n leefbare buurt en wijk gerealiseerd kan worden, zijn echter veranderd, net als de wijken en bewoners zelf. Niet lang geleden was wijkvernieuwing een sterk vanuit het Rijk georganiseerd beleid waarbij grootschalige ingrepen niet geschroomd werden en de oplossing voor gesignaleerde problemen helder en eenduidig leken. Dat is nu anders. Ingrepen die goed waren voor de wijk, bleken lang niet altijd ook een verbetering voor de bewoner op te leveren. In plaats van grootschalige van bovenaf geregisseerde ingrepen wordt nu meer ingezet op een lokale aanpak. Woningcorporaties, bewoners en gemeenten zullen met elkaar moeten vaststellen wat ze verstaan onder leefbare wijken, welke problemen als eerste aangepakt moeten worden en wie daarin de verantwoordelijkheid neemt.
De Woningwet stelt daarbij nieuwe, deels strakkere kaders voor de corporatie, zowel wat betreft het realiseren van het gewenste woningbouwprogramma, als de bijdrage van corporaties aan leefbaarheids- en sociale programma’s, van buurtbarbecue tot het realiseren van onderwijsgebouwen. Ook de veranderingen in de zorgsector beïnvloeden de leefbaarheid in de wijk en leiden tot meer instroom van kwetsbare bewoners en de vraag welke draagkracht de buurt kan leveren en welke partijen daarin aan zet zijn.

Programma

 15.15 uur: ontvangst
 15.30 uur: middagprogramma: André Ouwehand
 18.00 uur: pauze en maaltijd
 18.30 uur: avondprogramma: Albert Kerssies
 19.00 uur: avondprogramma: André Ouwehand
 20.30 uur: afsluiting

Leerdoelen

Deze masterclass geeft inzicht in risico’s van corporaties en hoe risicomanagement kan helpen risico’s te beheersen. Tijdens de masterclass wordt de rol van de RvC in deze besproken en worden handvaten gegeven voor de praktijk van het toezicht op risicomanagement.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht

Kennisgebieden

• Risicomanagement

Docenten/Sprekers

Carla van der Weerdt en Alice Jansen-van den Tillaart

Omschrijving bijeenkomst

Het nemen van risico’s is inherent aan ondernemen, ook aan maatschappelijk ondernemen. Hoe doe je dat verantwoord? Dat is primair zaak van de bestuurder. Het is aan de commissaris om zich een oordeel te vormen over belangrijke risico’s, de risicobereidheid en de effectiviteit van risicobeheersing bij de corporatie.
Het gaat om vragen als: Hoe identificeer je risico’s? Hoe bepaal je hoe groot het risico is en hoeveel risico de corporatie kan en wil nemen? Welke mogelijkheden zijn er om de risico’s te beheersen? Hoe houd ik als commissaris goed zicht op de risico’s en de effectiviteit van de beheersing daarvan? Doel van de masterclass is om u beter in staat te stellen het risicomanagement in uw corporatie te beoordelen en tijdig te signaleren wanneer ingegrepen moet worden.

Programma

 15.15 uur: ontvangst
 15.30 uur: middagprogramma: Carla van der Weerdt en Alice Jansen-van den Tillaart
 18.00 uur: pauze en maaltijd
 18.45 uur: avondprogramma: Carla van der Weerdt en Alice Jansen-van den Tillaart
 20.30 uur: afsluiting

Leerdoelen

Kennis over de stand van zaken met betrekking tot het proces en de inhoudelijke evaluatie van de Woningwet;
Kennis over de betekenis van deze evaluatie voor de koers en de mogelijkheden van corporaties;
kennis over de mogelijkheden gebruik te maken van de verkorte procedure bij (her-)benoemingen van commissarissen

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Helikopterview
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid

Kennisgebieden

• Juridische aspecten intern toezicht
• Toetsingskader RvC
• Volkshuisvestelijk toezicht
• Wet- en regelgeving overheid

Docenten/Sprekers

Gespreksleiding dr Leo Gerrichhauzen (bestuurskundige)
Inleider over de evaluatie Woningwet mr. Eeelkje van de Kuilen (partner AKD) en lid van de commissie van Bochhove)
Inleider over de verkorte procedure Dr. Leo Gerrichhauzen (bestuurskundige

Omschrijving bijeenkomst

De woningwet wordt geëvalueerd. Er liggen meerdere rapporten ( Binnenlandse Zaken, Aedes de commissie van Bochhove, de VTW) op de parlementaire vergadertafel. Wat is de stand van zaken in dit proces. Welke issues spelen een rol en hoe wordt dit proces parlementair afgerond. Daarnaast wordt stilgestaan bij een andere andere actuele kwestie de mogelijkheid bij (her-)benoemingen van commissarissen een verkorte procedure te volgen

Programma

18.30 uur Opening, leerdoelen en opzet programma
- Inleiding over proces, stand van zaken en kernissues bij de evaluatie Woningwet
- Gelegenheid tot vragen en discussie over de inleiding
- Inleiding over de verkorte procedure bij de fit- propertoets bij (her-)benoeming van commissarissen
-Gelegenheid voor vragen en discussie
21.30 uur Balans en afronding

Leerdoelen

Ochtendprogramma
Na het ochtenddeel bent u op de hoogte van de klimaatdoelen, de wetgeving die daar aan gerelateerd is en kent u de relevantie voor uw zorginstelling.

Middagprogramma
In het middagdeel leert u op pragmatische wijze hoe u een milieumanagement systeem inricht, waarmee u borgt dat u aan alle wettelijke verplichtingen voldoet en waarmee u conform de plan-do-check-act methodiek steeds meer inzicht krijgt in uw milieuprestaties en energieverbruik.

Competenties

• Helikopterview
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid

Kennisgebieden

• Assetmanagement
• Informatievoorziening RvC
• Opdrachtgeverschap
• Strategieontwikkeling
• Zorgvastgoed

Docenten/Sprekers

drs. Walter Knoll MRICS, senior vastgoedmanager Altrecht
George Muller , Adviseur vastgoedstrategie zorg en maatschappelijk vastgoed Realink

Omschrijving bijeenkomst

WORKSHOP (6 PE-punten) – Wat betekent de “Greendeal duurzame zorg” voor u en uw organisatie? Tijdens deze workshop worden de uitgangspunten van de Greendeal uitgewerkt in te implementeren maatregelen. U maakt kennis met de verschillende initiatieven en leert hoe u aan de wettelijke verplichtingen kunt voldoen en tegelijkertijd op structurele wijze duurzaamheid borgt in uw organisatie!

Programma

Onlangs is de Green Deal ‘Duurzame zorg voor een gezonde toekomst’ getekend. Hiermee maken 132 partijen uit de zorg, overheid, bankwezen en bedrijfsleven afspraken om de zorg in Nederland duurzamer te maken. Inzet is het terugdringen van CO2-uitstoot, zuiniger gebruik van grondstoffen, minder medicijnresten in het water en een gezonde leefomgeving voor patiënt, cliënt en zorgmedewerkers.

Leerdoelen

Deze vragen komen onder andere aan bod:
- Hoe blijf je duurzaam financieel gezond?
- Hoe zet je je corporatievermogen optimaal maatschappelijk in?
- Wat is de relatie van financiële sturing met onder andere asset management, betaalbaarheid en verduurzaming?

Competenties

Kennisgebieden

• Assetmanagement
• Bedrijfslasten
• Financieel toezicht

Docenten/Sprekers

Johan Conijn trapt af. Onder meer WSW en Woonbron spreken over hun inzichten en praktijkervaringen.

Meer informatie over de sprekers is te vinden op: https://corporatiestrateeg.nl/financiele-sturing-vermogensinzet-seminar/

Omschrijving bijeenkomst

Seminar Financiële Sturing en Vermogensinzet

Programma

Hoe staat jouw corporatie er financieel voor? Hoe zorg je voor een duurzaam gezonde financiële positie? Hoeveel vermogen is er eigenlijk beschikbaar om de lokale volkshuisvestelijke opgaven in te vullen? En hoe weeg je thema's als betaalbaarheid, nieuwbouw en verduurzaming dan tegen elkaar af?

Na dit seminar ben je weer helemaal op de hoogte van alle actuele ontwikkelingen op het gebied van financiële sturing en vermogensinzet.

Leerdoelen

Deze masterclass beoogt het inzicht en de sensitiviteit voor de processen in de boardroom te vergroten. Tevens worden u tactieken en technieken aangereikt om de communicatie tussen commissaris en bestuurder en tussen commissarissen onderling verder te professionaliseren. Ook geeft deze masterclass inzicht in de processen die de kwaliteit van de besluitvorming in de boardroom beïnvloeden. Daarnaast geeft deze masterclass handvatten om de communicatie tussen commissarissen en bestuur en tussen commissarissen onderling verder te verbeteren en om op constructieve wijze regie te nemen.
U krijgt praktische handvatten en persoonlijke tips, mede gevoed door reflectie op situaties uit uw praktijk. Daarnaast worden korte oefeningen met elkaar uitgevoerd.

Competenties

• Teamspeler
• Zelfreflectie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur

Docenten/Sprekers

Ilona Eichhorn en Peter Ruigrok

Omschrijving bijeenkomst

Deze masterclass wordt in samenwerking met de VTOI-NVTK Academie (Vereniging van Toezichthouders in Onderwijs en Kinderopvang) georganiseerd. Geïnteresseerden vanuit zowel de VTOI-NVTK als de VTW kunnen zich hiervoor aanmelden.

Als toezichthouder moet de commissaris vragen zo weten te stellen dat maximale informatie wordt verkregen en – ook bij scherp doorvragen – de relatie met de bestuurder constructief blijft. In het gesprek tussen de collega’s gaat het erom de meerwaarde van een divers samengesteld collectief tot zijn recht te laten komen, bijvoorbeeld bij het beslissen over voorstellen van de bestuurder. Voor de individuele commissaris gaat het erom gehoor te vinden voor zijn/haar eigen inzichten en opvattingen en tegelijk open te blijven staan voor de inbreng van anderen. Dit alles stelt eisen aan het communicatieve vermogen van commissarissen en aan de attitudes en cultuur in de boardroom.

Hoe kan het collectief van de RvC een vraagstuk effectief bespreken en tot besluitvorming komen? Hoe kan ik mijn boodschap brengen dat deze goed overkomt? Hoe verkrijg ik draagvlak voor mijn standpunten? Dit zijn vragen die centraal staan tijdens deze Masterclass.

Programma

 09.45 uur: ontvangst
 10.00 uur: ochtendprogramma: Ilona Eichhorn
 13.00 uur: lunchpauze
 14.00 uur: middagprogramma: Peter Ruigrok
 16.00 uur: middagprogramma: Ilona Eichhorn
 17.00 uur: afsluiting

Leerdoelen

Wat deze Governance Opleiding je brengt:

Een actueel overzicht in de ontwikkelingen in corporate en public governance.
Kennis van de disciplines waar je verantwoordelijk voor bent.
Bewustwording van jouw rollen als commissaris / toezichthouder.
Overzicht van het stakeholdersveld intern en extern.
Deelname aan het exclusieve en actieve bestuurdersnetwerk van Wagner.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Visie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Crisiscommunicatie
• Externe accountant en relatie RvC
• Financieel toezicht
• Informatievoorziening RvC
• Interventie RvC
• Juridische aspecten intern toezicht
• Risicomanagement
• Stakeholders
• Toetsingskader RvC
• Werkgeversrol RvC

Docenten/Sprekers

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Omschrijving bijeenkomst

Vanuit je rol als (aankomend) bestuurder of toezichthouder merk je, dat ook op het gebied van governance veranderingen elkaar snel opvolgen. Maatschappelijke, ecologische, economische en digitale transities beïnvloeden óók jouw rol. Toch zit vernieuwing nog niet automatisch in de genen van de board. In de Governance Opleiding voor Commissarissen & Bestuurders verken je deze velden. Maar net zo belangrijk, is de dynamiek tussen bestuur en toezicht. De spanning tussen afhankelijkheid en vertrouwen. De opkomst van externe toezichthouders. Het belang van reputatie. Met de Governance Opleiding maak je de next step.

Programma

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Leerdoelen

Deze masterclass vergroot het inzicht in interventiemogelijkheden van de RvC en beoogt de sensibiliteit – van ook de ervaren commissaris – te verhogen om tijdig en adequaat op te treden.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht

Kennisgebieden

• Interventie RvC

Docenten/Sprekers

Hildegard Pelzer en Hans Slaman

Omschrijving bijeenkomst

Een diepere analyse van ‘incidenten’ in de corporatiesector, maar ook in andere semi-publieke sectoren en in het bedrijfsleven laat zien, dat het niet alleen ging om het ‘niet weten’ van de RvC, maar ook of vooral om het niet tijdig of adequaat acteren van de RvC. De analyse laat zien dat dit niet alleen minder, maar ook zeer ervaren commissarissen ‘overkomt’ en ook toezichthouders met grote betrokkenheid.
Effectief interveniëren is essentieel, niet alleen om grote misstanden te voorkomen, maar ook om eraan bij te dragen dat de corporatie zijn doelstellingen optimaal realiseert. Een recept voor effectief interveniëren bestaat niet. Wel kan het interventierepertoire worden vergroot en de sensitiviteit voor factoren die het tijdig en effectief interveniëren in de weg kunnen staan, worden verhoogd. Tussentijds wordt naar behoefte langer stilgestaan bij interventiemethoden en hoe hierover gezamenlijk als RvC te besluiten.
Steeds vaker wordt de RvC bij (vermeende) problemen door stakeholders en de media benaderd. Aan de hand van praktijksituaties wordt het inzicht verdiept in de do’s and don’ts bij het extern optreden als RvC.

Programma

 13.45 uur: ontvangst
 14.00 uur: middagprogramma: Hildegard Pelzer
 16.00 uur: middagprogramma: Hans Slaman
 18.00 uur: pauze en maaltijd
 18.45 uur: avondprogramma: Hildegard Pelzer
 20.30 uur: afsluiting

Leerdoelen

De Masterclass De Fryske Boardroom inspireert:

Om meer inzicht te krijgen in het Friese DNA.
Om bestuurlijke vraagstukken in het perspectief van de Friese cultuur te beschouwen.
Om goed beslagen ten ijs te komen als bestuurder of toezichthouder in Fryslân.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Integriteit

Docenten/Sprekers

Drs. Bert Looper
Marc Winters
Jellie Tiemersma

Omschrijving bijeenkomst

Als taal en cultuur de belangrijkste instrumenten van de bestuurder of toezichthouder zijn, wat betekent dit dan in relatie tot de Friese toon, symboliek en waarden? In hoeverre speelt de Friese taal en cultuur een rol in de boardroom? Als je in Fryslân een bestuurlijke of toezichthoudende rol hebt, welke taal spreek je dan letterlijk en figuurlijk?

De nieuwe generatie Friese bestuurders en toezichthouders maakt zelfbewust gebruik van de Friese taal. Veel van hen omarmen de cultuur waarin ze zijn opgegroeid en communiceren op corporate niveau in een meertalige setting van Fries, Nederlands en Engels. Dat klinkt logisch. Immers, in het basis- en voortgezet onderwijs groeit de ambitie met betrekking tot de Friese taal en dat sijpelt onvermijdelijk door in de boardroom. Daarom is het de hoogste tijd voor aandacht voor de Friese taal en cultuur in de boardroom.

Programma

Programma

09.30 – 10.00 uur: Opening
10.00 – 12.00 uur: Drs. Bert Looper, managing director Tresoar
12.00 – 12.30 uur: Performance Nynke Laverman
12.30 – 13.30 uur: Lunch
13.30 – 15.00 uur: Marc Winters, directeur-bestuurder Thialf
15.30 – 17.00 uur: Jellie Tiemersma, voorzitter Stichting Aletta-Jacobs Noord Nederland, directeur Personal-Too, ambassadeur Atria Kennisinstituut, lid RvC Nijestee
17.00 – 17.30 uur: Borrel

Leerdoelen

De leerdoelen zijn zicht krijgen op de volgende kernvragen:

• Hoe zit het woningcorporatiebestel in elkaar?
Woningcorporaties zijn private organisaties in een publiek bestel. De essenties van dit bestel worden behandeld, evenals de ontwikkelingsgang van de corporaties. Verder worden de visie en werkwijze van belangrijke actoren behandeld, zoals het Waarborgfonds Sociale Woningbouw, de Autoriteit woningcorporaties, Aedes, de Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties (VTW) en het lokale speelveld.

• Wat is de governance van de corporatie en de rol van de RvC?
We vertrekken vanuit de Aedescode, de Governancecode 2015 en het nieuwe wettelijke kader (woningwet). We behandelen de rollen, de positie, de verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden van het interne toezicht. We staan daarbij ook stil bij de psychologische mechanismen die een rol kunnen spelen in het toezicht. Met name wordt stil gestaan bij de blinde vlekken die in bestuur en toezicht voorkomen.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Zelfreflectie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Corporate government
• Corporatiebranche

Docenten/Sprekers

Dr. Leo Gerrichhauzen, bestuurskundige
Drs. Brigitte van Leijenhorst, organisatie- en gedragspsychologe

Omschrijving bijeenkomst

Het eerste deel van de masterclass is gericht op het vergroten van de kennis over de werking van het woningcorporatiebestel. De rol en de werkwijze van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw, de Autoriteit woningcorporaties en het lokale speelveld komen in dit gedeelte aan de orde.

In het tweede deel krijgen we zicht op de vraagstukken van de besturing en de legitimering van een woningcorporatie. Daarnaast wordt er veel aandacht besteed aan de rol en taken van de Raad van Commissarissen en de individuele commissaris.

Programma

18.30 uur
Leerdoelen
De wereld van de woningcorporaties, het lokale speelveld en de governance van de woningcorporaties.
De rol en verantwoordelijkheden van de Raad van Commissarissen
Over psychologische mechanismen en blinde vlekken
Balans en terugblik

Leerdoelen

Wat de Governance Opleiding je brengt:

Een actueel overzicht in de ontwikkelingen in corporate en public governance.
Kennis van de disciplines waar je verantwoordelijk voor bent.
Bewustwording van jouw rollen als commissaris / toezichthouder.
Overzicht van het stakeholdersveld intern en extern.
Deelname aan het exclusieve en actieve bestuurdersnetwerk van Wagner.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Visie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Crisiscommunicatie
• Externe accountant en relatie RvC
• Financieel toezicht
• Informatievoorziening RvC
• Interventie RvC
• Juridische aspecten intern toezicht
• Risicomanagement
• Stakeholders
• Toetsingskader RvC
• Werkgeversrol RvC

Docenten/Sprekers

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Omschrijving bijeenkomst

Vanuit je rol als (aankomend) bestuurder of toezichthouder merk je, dat ook op het gebied van governance veranderingen elkaar snel opvolgen. Maatschappelijke, ecologische, economische en digitale transities beïnvloeden óók jouw rol. Toch zit vernieuwing nog niet automatisch in de genen van de board. In de Governance Opleiding voor Commissarissen & Bestuurders verken je deze velden. Maar net zo belangrijk, is de dynamiek tussen bestuur en toezicht. De spanning tussen afhankelijkheid en vertrouwen. De opkomst van externe toezichthouders. Het belang van reputatie. Met de Governance Opleiding maak je de next step.

Programma

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Leerdoelen

Inzicht krijgen in de aard en de betekenis van demografische veranderingen voor de koers van de corporaties;
Bewust worden van de mogelijkheden tot gedragsverandering
Bewust worden van de mogelijkheden om het gedrag van anderen te beïnvloeden

Competenties

• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Zelfreflectie

Kennisgebieden

• Communicatie in RvC en met bestuur
• Strategieontwikkeling

Docenten/Sprekers

Moderator de heer René Scherpenisse
De demografische veranderingen Prof. Jan Latten Universiteit van Amsterdam
Over gedragsverandering Prof. Margriet Sitskoorn, Universiteit van Tilburg

Omschrijving bijeenkomst

Verandering is de constante in ons bestaan. In dit symposium staan we stil bij twee typen veranderingen. In de eerste plaats bij de demografische veranderingen die van betekenis zijn voor de koers van de corporaties. In de tweede plaats bij gedragsveranderingen van bestuurders en toezichthouders. Hoe doorbreken wij de macht van de gewoonte en leren ons gedrag te vernieuwen en hoe beïnvloeden wij het gedrag van anderen.

Programma

14.00 uur Welkom door de moderator de heer René Scherpenisse
René Scherpenisse
14.00 uur De betekenis van de belangrijkste demografische veranderingen voor de koers van corporaties;
Interactief gesprek over de demografische verandering onder leiding van de moderator.
15.00 uur Hoe kunnen we ons gedrag veranderen en hoe motiveren we anderen daartoe?
Interactief gesprek over gedragsverandering onder leiding van de moderator
Interactief gesprek

Leerdoelen

Resultaat
Na afloop heeft u inzicht in financieringsstromen, de inkomsten en uitgaven en kunt u een investeringsanalyse maken en een integrale business case opstellen binnen een duidelijk en effectief afwegingskader. U leert vastgoedberekeningen te maken én de uitkomsten te interpreteren.

Doelgroep
Deze cursus is speciaal ontwikkeld voor o.a. toezichthouders, vastgoedmanagers, controllers en iedereen die zich bezighoudt met vastgoedsturing binnen een zorgorganisatie. Deze cursus vormt het vervolg op de basis- en vervolgcursus Vastgoed rekenen van IVVD. Deze voorkennis is essentieel om deze cursusdag effectief te kunnen volgen (basiscursus verplicht).

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Helikopterview
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid

Kennisgebieden

• Assetmanagement
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Financieel toezicht
• Informatievoorziening RvC
• Risicomanagement
• Strategieontwikkeling
• Zorgvastgoed

Docenten/Sprekers

drs. Walter Knoll MRICS, senior vastgoedmanager Altrecht
George Muller, Adviseur vastgoedstrategie zorg en maatschappelijk vastgoed Realink

Omschrijving bijeenkomst

SPECIALISATIE CURSUS – Zorgvastgoed onderscheid zich op een groot aantal vlakken van andere (maatschappelijk) vastgoedvormen. Met name de inkomstenstromen zijn anders dan bij bijvoorbeeld corporatievastgoed. Zorgorganisaties hebben te maken met verschillende soort inkomsten. Dit maakt de zorgvastgoed businesscase soms complex. Daarnaast worden de zorg- en vastgoedexploitatie nog te vaak gescheiden beoordeeld in een investeringsbeslissing.

Programma

Onderwerpen:
Plaats business case in sturing zorgorganisatie
Financieringsstromen
Zorgexploitatie vs vastgoedexploitatie
Integrale businesscase zorgvastgoed
Risico’s binnen de businesscase
Investeringsproces
Kasstromen zorgvastgoed portefeuille
Kasstroomschema’s zorgvastgoed exploitatie(s)
Investeringsanalyse (excl. vermogenskasstromen)
Liquiditeitsanalyse (incl. financiering)
Volledige vastgoedexploitatie-analyse

Leerdoelen

Kennisontwikkeling met betrekking tot middenhuur.

Competenties

Kennisgebieden

• Strategieontwikkeling
• Volkshuisvestelijk toezicht

Docenten/Sprekers

Marja Appelman, Directeur Woningmarkt, ministerie BZK, Cody Hochstenbach, Postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam en Johan Conijn, Directeur woningcorporaties bij Finance ideas.

Omschrijving bijeenkomst

Middenhuur is momenteel een erg actueel thema. Welke rol hebben corporaties hierin? Wat mogen corporaties van de wet? Wat gaat er mogelijk veranderen op dat vlak? Wat willen corporaties met middenhuur? En hoe ver reiken de mogelijkheden binnen de lokale setting? Is er een aanpassing nodig van de strategie van de corporatie en wat vinden huurders en gemeenten van de mogelijke rol van corporaties en wat gaat dat kosten?

Deze vragen worden besproken in de themabijeenkomst. Hierin zal uiteraard ook de rol van de RvC nadrukkelijk aan de orde komen.

Sprekers
Er zijn drie sprekers die een visie geven op corporaties en middenhuur:
- Marja Appelman, Directeur Woningmarkt, ministerie BZK. Zij zal ingaan op de ontwikkelingen vanuit het ministerie van BZK met betrekking tot de middenhuur en de mogelijke rol van corporaties.
- Cody Hochstenbach, Postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam. Hij zal met name de stelling innemen dat corporaties er niet zijn voor de middenhuur.
- De positie en de rol van woningcorporaties in het middensegment hangt samen met de huurgrens voor de DAEB-scheiding. In krappe regio’s zou deze huurgrens hoger moeten zijn. Tegelijkertijd zouden de niet-DAEB activiteiten geleidelijk afgebouwd moeten worden. Zie ook essay van Johan Conijn ‘Een uitweg uit de beklemming van de DAEB-scheidingessay’ : https://www.vtw.nl/essay-bij-evaluatie-woningwet-aedes-johan-conijn-een-uitweg-uit-de-beklemming-van-de-daeb-scheiding-oktober-2018

Programma

15.30 uur Inloop deelnemers
16.00 uur Themabijeenkomst
18.00 uur Netwerkbuffet
19.00 uur Algemene Ledenvergadering VTW
20.30 uur Einde bijeenkomst

Leerdoelen

Het seminar is open voor toezichthouders, bestuurders, adviseurs en wetenschappers die zich bezig houden met vraagstukken rondom goed toezicht.

Competenties

• Authenticiteit
• Helikopterview
• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Visie
• Zelfreflectie
• De eigen adviesrol binnen de RvT of RvC.

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Interventie RvC
• Opdrachtgeverschap
• Organisatie vraagstukken
• Risicomanagement
• Strategieontwikkeling
• Stakeholders
• Toetsingskader RvC
• Werkgeversrol RvC
• (Zelf)evaluatie RvC

Docenten/Sprekers

Annemarie Jorritsma - Lebbink, Voorzitter RvC Alliander, lid RvC PWC, fractievoorzitter VVD Eerste Kamer, Oud-minister, vice-premier en burgemeester van Almere
Prof.dr. Anton Cozijnse, adviseur en hoogleraar VU
Eelco van Hout, Program director TIAS en adviseur: veranderkunde en veranderkracht.
Eleonoor Hintzen, adviseur: veranderkracht & gedrag in de raad van toezicht
Elke van Tiggelen, BDO: Veranderen met soft controls voor toezichthouders?
Frits Oukes en Michiel Louweret, The Midfield
dr. Stefan Peij, directeur Governance University

Omschrijving bijeenkomst

Toezichthouders hebben toegevoegde waarde: zij beïnvloeden het beleid en de bedrijfsvoering van een organisatie. Dat doen ze door voorstellen te toetsen maar ook door hun adviesrol: niet zelden zijn toezichthouders juist op die expertise aangezocht en geselecteerd. Maar wat weten we over die adviesrol? Hoe ver gaat die adviesrol? Wat is een effectieve adviesrol? Hoe doe je dat? En: hoe sterk is de veranderkracht van een toezichthouder en de raad van toezicht?

Programma

9.30 uur: Opening

9.40 uur: Prof.dr. Anton Cozijnse, adviseur en hoogleraar VU
• Verandering vanuit de raad van toezicht?
• Weerstand en dynamo van verandering
• Veranderkunde en veranderkunst

10.15 uur: Eelco van Hout, Program director TIAS en adviseur: veranderkunde en veranderkracht.
• Veranderkunde & governance in het middenveld
• Verandering en verbetering vanuit het toezicht
• Verschijningsvormen en grenzen aan veranderen door advisering

11.15 uur Eleonoor Hintzen, adviseur: veranderkracht & gedrag in de raad van toezicht
• Van Ambitie naar Impact
• Veranderen van toezicht: de lange termijn?
• Gedragscomponent van overtuigen

11.45 uur Elke van Tiggelen, BDO: Veranderen met soft controls voor toezichthouders?
• Control en toezichthouders
• Overtuigen met soft controls
• Resultaat in toezicht en effectief adviseren

12.15 – 12.30 uur Frits Oukes en Michiel Louweret, The Midfield: Taking stock: Wat zijn de kernpunten als het gaat om veranderen vanuit de toezichtrol?

14.00 uur dr. Stefan Peij, directeur Governance University leidt een interactieve sessie over de nieuwe toezichthouder: bewust, betrokken en gericht op verbetering & verandering

15.00 uur KEY NOTE: Annemarie Jorritsma - Lebbink
Veranderkracht van de toezichthouder?!

16.00 – 16.30 uur Afronding met Grof Geschud!

Leerdoelen

Drie jaar geleden rapporteerden woningcorporaties voor het eerst verplicht de marktwaarde van hun bezit. De totstandkoming van de marktwaarde blijft een complex proces waarbij diverse interne en externe stakeholders betrokken zijn. Als bestuurder of lid van de Raad van Commissarissen is het een uitdaging om op de hoogte te blijven van alle (markt)ontwikkelingen op dit gebied. Stelt mijn corporatie de juiste markt- en beleidswaarde vast en op de juiste manier? Wat is de invloed van deze waardebegrippen op de financiële kaders? En hoe ziet de marktwaarde van de toekomst er uit?

Competenties

Kennisgebieden

• Financieel toezicht
• Volkshuisvestelijk toezicht
• Wet- en regelgeving overheid

Docenten/Sprekers

Rob Rötscheid (WSW), Sander Scheurwater (RICS), Joris Luyendijk (schrijver/journalist), Maarten Fronik (Ortec Finance), Frank Vermeij (Ortec Finance), Marcel Straatman (Ortec Finance)

Omschrijving bijeenkomst

De Ortec Finance Marktpresentatie Vastgoedwaarderingen is een jaarlijks terugkerend evenement. Tijdens het evenement worden inzichten over de meest recente marktwaardering gepresenteerd. Ieder jaar wordt stilgestaan bij de waardeontwikkeling en veranderingen in de voor de waardering belangrijke parameters. Denk bijvoorbeeld aan de disconteringsvoet en de markthuur: wat is het risico en wat is de huurpotentie van het vastgoed? Hoe hebben deze factoren zich het afgelopen jaar ontwikkeld en is deze ontwikkeling regio specifiek of landelijk waarneembaar? Daarnaast geven we aan de hand van een actueel thema invulling aan het tweede deel van het programma.

Programma

Tijdens de Marktpresentatie Vastgoedwaarderingen presenteert Ortec Finance de gerealiseerde waardeontwikkeling van 2017 naar 2018. Daarnaast staan we stil bij de kenmerken van de waarderingsronde: op welke manier zijn de vrijheidsgraden ingezet? Wat valt op in vergelijking met de marktwaardes 2016 en 2017? Welke verschillen zijn regionaal waarneembaar? Dit jaar staat daarnaast de ‘marktwaarde van de toekomst’ centraal, en de rol die innovaties hierbij spelen.

Leerdoelen

Wat wordt deze avond geleerd. De relatie wordt verkend tussen levensloopbestendigheid en de rol/verantwoordelijkheid van Vryleve op dit gebied. Hoe is het begrip zinvol in te vullen vanuit de concrete werkelijkheid van de verwachting van de huurders en die van de professionele en overheidsomgeving. Hoe kan Vryleve hierdoor een sterkere sociale huisvester worden binnen de mogelijkheden die er zijn en de risico’s die moeten worden beheerst. Achterliggend doel is het krijgen van verdieping met elkaar in een belangrijk strategisch maatschappelijk en volkshuisvestelijke vraagstuk.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Helikopterview
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid

Kennisgebieden

• Strategieontwikkeling

Docenten/Sprekers

1. manager wonen Vryleve
2. manager vastgoed Vryleve
3. directeur-bestuurder Vryleve
4. Ton Streppel bureau073

Omschrijving bijeenkomst

Een bijeenkomst over de vraag wat levensloopbestendigheid in houdt. Welke opvattingen leven hierover. Hoe worden die verankerd in een strategisch voorraadbeleid? Hoe verhouden die opvattingen zich tot de visie van Vryleve. Welke vragen en verlangens zijn er vanuit de omgeving richting woningcorporatie in het algemeen en Vryleve in het bijzonder. Wat verwachten huurders. Welke relatie kan gelegd worden naar de gemeentelijke woonvisie. Hoe kan een goede symbiose tot stand komen met noodzakelijke investeringen in energiekwaliteit. Een masterclass om tot uitwisseling van onderlinge beelden te komen ter voorbereiding van het nieuwe ondernemingsplan.

Programma

1. het containerbegrip levensloopbestendigheid nader geduid. Wat is een werkbare definitie.
2. de eigen markt en marktontwikkeling: de vraagontwikkeling versus het beschikbare aanbod.
3. wat verwacht onze omgeving: huurder, gemeente, zorginstelling. Hoe zijn die verwachtingen te plaatsen in de volkshuisvestelijke opdracht van Vryleve.
4. een gesprek van commissarissen met de organisatie: over sturing, doelen, risico's, aanpakken en last but not least de volkshuisvestelijke kansen.

Leerdoelen

Wat deze Governance Opleiding je brengt:

Een actueel overzicht in de ontwikkelingen in corporate en public governance.
Kennis van de disciplines waar je verantwoordelijk voor bent.
Bewustwording van jouw rollen als commissaris / toezichthouder.
Overzicht van het stakeholdersveld intern en extern.
Deelname aan het exclusieve en actieve bestuurdersnetwerk van Wagner.

Competenties

• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Visie
• Zelfreflectie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Externe accountant en relatie RvC
• Informatievoorziening RvC
• Integriteit
• Interventie RvC
• Juridische aspecten intern toezicht
• Risicomanagement
• Stakeholders
• Toetsingskader RvC
• Werkgeversrol RvC
• (Zelf)evaluatie RvC

Docenten/Sprekers

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Omschrijving bijeenkomst

Vanuit je rol als (aankomend) bestuurder of toezichthouder merk je, dat ook op het gebied van governance veranderingen elkaar snel opvolgen. Maatschappelijke, ecologische, economische en digitale transities beïnvloeden óók jouw rol. Toch zit vernieuwing nog niet automatisch in de genen van de board. In de Governance Opleiding voor Commissarissen & Bestuurders verken je deze velden. Maar net zo belangrijk, is de dynamiek tussen bestuur en toezicht. De spanning tussen afhankelijkheid en vertrouwen. De opkomst van externe toezichthouders. Het belang van reputatie. Met de Governance Opleiding maak je de next step.

Programma

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Leerdoelen

Na afloop van de training bent u in staat om:

slimme projectselecties te maken die als bulk in de markt gezet kunnen worden;
de impact van keuzes en investeringen snel door te rekenen, inclusief het effect op de markt- en beleidswaarde;
een slimme aanbestedingsstrategie te ontwikkelen, waarbij de markt wordt uitgedaagd om met creatieve en passende oplossingen te komen;
met de juiste hulpmiddelen een standaard vraagspecificatie en gunningsleidraad te ontwikkelen, die bij alle uitvragen ingezet kan worden;
no-regret oplossingen van regret-oplossingen te scheiden en hierin de juiste keuzes te maken op basis van best practices van collega-corporaties;
het verschil tussen de bestaande concepten (BENG, NOM, CO2 neutraal, gasloos, et cetera) te benoemen en weet u wanneer welk concept het beste ingezet kan worden.

Competenties

• Helikopterview
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid

Kennisgebieden

• Assetmanagement
• Bedrijfslasten
• Betaalbaarheid
• Financieel toezicht
• Informatievoorziening RvC
• Opdrachtgeverschap
• Organisatie vraagstukken
• Risicomanagement
• Strategieontwikkeling

Docenten/Sprekers

Ingrid Janssen, Partner at Republiq / Associate Professor at TIAS
Stefan van Loon, Manager vastgoed-ontwikkeling & specialisten, Stadlander
Marco Bakx, Manager Duurzaam at Stadlander
Sara, Rieuwerts, Adviseur Republiq
Jim Teunizen, Partner Alba concepts
Marten Middendorp, Directeur Republiq
Marijn Huijbers, Advocaat VBTM
Gijs Kant, adviseur REPUBLIQ

Omschrijving bijeenkomst

2-DAAGSE TRAINING (12 PE-punten) – Deze tweedaagse training geeft u handvatten om het uitdagende, en soms complexe, verduurzamingsvraagstuk vorm te geven en uit te voeren. In vier dagdelen doorloopt u de verschillende aspecten waaraan het vraagstuk raakt: strategie, samenwerking, financiën en techniek.

Programma

De Routekaart CO2-neutraal 2050 van Aedes is ingevuld en heeft de urgentie van de verduurzamingsopgave nog duidelijker gemaakt. Maar hoe maakt u snelheid bij de realisatie van de verduurzamingsopgave? En hoe maakt u nu de stap van pionieren naar professionaliseren?

Leerdoelen

Deze vragen komen onder andere aan bod:
Welke stappen zet je nu, om straks CO2-neutraal te zijn?
Hoe blijft de kwaliteit van de corporatievoorraad op orde?
Op wat voor manier kan je toepassen wat andere corporaties al doen op jouw eigen corporatie?

Competenties

Kennisgebieden

• Corporatiebranche
• Volkshuisvestelijk toezicht
• Duurzaamheid

Docenten/Sprekers

Voor meer informatie over de sprekers van dit seminar, kijk op: https://corporatiestrateeg.nl/seminar-duurzaamheid-kwaliteit/

Omschrijving bijeenkomst

Seminar Kwaliteit en Duurzaamheid Corporatiewoningen

Programma

Hoe blijft de kwaliteit van de bestaande sociale huurwoningvoorraad op peil, ook nu er steeds minder sloop/nieuwbouw plaatsvindt? Welke actuele ontwikkelingen zijn er op het gebied van verduurzaming. Kun je 'no-regret maatregelen' wel echt zonder spijt toepassen?

Deze en andere vragen over de kwaliteit en duurzaamheid van de woningvoorraad komen aan bod tijdens dit seminar.

Leerdoelen

Wat de Governance Opleiding je brengt:

Een actueel overzicht in de ontwikkelingen in corporate en public governance.
Kennis van de disciplines waar je verantwoordelijk voor bent.
Bewustwording van jouw rollen als commissaris / toezichthouder.
Overzicht van het stakeholdersveld intern en extern.
Deelname aan het exclusieve en actieve bestuurdersnetwerk van Wagner.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Visie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Crisiscommunicatie
• Externe accountant en relatie RvC
• Financieel toezicht
• Informatievoorziening RvC
• Interventie RvC
• Juridische aspecten intern toezicht
• Risicomanagement
• Stakeholders
• Toetsingskader RvC
• Werkgeversrol RvC

Docenten/Sprekers

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Omschrijving bijeenkomst

Vanuit je rol als (aankomend) bestuurder of toezichthouder merk je, dat ook op het gebied van governance veranderingen elkaar snel opvolgen. Maatschappelijke, ecologische, economische en digitale transities beïnvloeden óók jouw rol. Toch zit vernieuwing nog niet automatisch in de genen van de board. In de Governance Opleiding voor Commissarissen & Bestuurders verken je deze velden. Maar net zo belangrijk, is de dynamiek tussen bestuur en toezicht. De spanning tussen afhankelijkheid en vertrouwen. De opkomst van externe toezichthouders. Het belang van reputatie. Met de Governance Opleiding maak je de next step.

Programma

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Leerdoelen

Door deelname aan de trainingen kunt u:

- met een ruimere blik kijken naar de wereld om u heen.
- onafhankelijker oordelen, zodat u loskomt van de tijdsgeest en de waan van de dag.
- scherpere en betere vragen stellen, zodat u met de juiste kennis werkt.
- zich beter focussen op wezenlijke vraagstukken, zodat u uw energie goed besteedt.

Competenties

• Authenticiteit
• Bestuurlijk inzicht
• Helikopterview
• Integriteit en moreel besef
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Visie
• Zelfreflectie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Integriteit
• Strategieontwikkeling
• (Zelf)evaluatie RvC

Docenten/Sprekers

De trainingsreeks wordt georganiseerd door OVERDENKWERK in samenwerking met wetenschappers van diverse universiteiten, waaronder de Universiteit van Tilburg en de Radboud Universiteit Nijmegen.

Omschrijving bijeenkomst

We besteden doorgaans veel tijd en energie aan het onderhouden van uiterlijke en materiële zaken. Maar krijgt uw intellect, uw denkvermogen ook de tijd en aandacht die het verdient?

De verdiepende en interactieve reeks ‘Filosofische denktrainingen najaar 2019” helpen u een andere houding aan te nemen ten aanzien van de tijdsgeest en de waan van de dag.

U bent toegerust bent met een ruimer denkvermogen, dat u helpt onafhankelijker te oordelen, betere vragen te stellen en te focussen op de dingen die er werkelijk toe doen.

Programma

Training 1 – Waarheid & twijfel – donderdag 19 & vrijdag 20 september

Eén van de meest prangende thema’s van deze tijd is toch wel waarheid. Hoe weet je nog wat waar is en wat niet? Wanneer is er sprake van fake-news? Hoe kom je tot een goed oordeel? Zijn er eigenlijk wel objectieve feiten of heeft iedereen zijn eigen waarheid?

Training 2 – Pathos & logos – dinsdag 15 & woensdag 16 oktober

Stel je staat voor een belangrijke keuze in je werk of je leven: kun je dan rationeel bepalen wat je zou moeten doen (logos)? Of moet je dat doen op basis van gevoel (pathos)? Is empathie een goede gids voor het leven of is die als gids eigenlijk veel te grillig en partijdig?

Training 3 – Integriteit & rechtvaardigheid – woensdag 6 & donderdag 7 november

Mag je liegen? Wat is eerlijk delen? Mag er ongelijkheid zijn in de samenleving? Hoe bepalen we eigenlijk wat goede of rechtvaardige keuzes zijn? Kijken we dan naar de consequenties van de handeling of gaat het om de goede intentie?

Training 4 – Macht & legitimiteit – woensdag 4 & donderdag 5 december

Wat is het verschil tussen macht en gezag? Is macht en gezag identiek aan elkaar of kan er tevens macht bestaan zonder gezag zoals de Franse denker Jean-Jacques Rousseau meende? En hoe ga je dan om met een dergelijke legitimiteitscrisis?

Leerdoelen

Kennis van de governance van lokale netwerken opdoen.

Competenties

• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid

Kennisgebieden

• Organisatie vraagstukken
• Volkshuisvestelijk toezicht
• Governance lokale netwerken

Docenten/Sprekers

Sprekers met expertise van verschillende lokale netwerken.

Omschrijving bijeenkomst

Governance van lokale netwerken van woningcorporaties

De laatste jaren zijn er een aantal belangrijke ontwikkelingen gaande in de lokale omgeving. Steeds meer taken van de Rijksoverheid zijn verschoven naar gemeenten en is er een ontwikkeling in gang gezet waardoor steeds meer mensen (zo lang mogelijk) zelfstandig moeten kunnen blijven wonen. Het gaat o.a. om ouderen, mensen met schulden, verwarde personen en statushouders. Dit zijn vaak mensen met een lager inkomen. Door deze ontwikkelingen wordt er steeds meer een beroep gedaan op sociale huurwoningen van corporaties. Sinds de invoering van de Woningwet in juli 2015 zijn corporaties sterk ingeperkt in de activiteiten die zij mogen ontwikkelen en financieel ondersteunen. Dit levert dilemma’s en knelpunten op.

Corporaties waren door de ruime financiële armslag in het verleden vaak de ‘pinautomaat’ van de gemeente en daardoor automatisch een heel belangrijke speler in de lokale gemeenschap. Met de Woningwet is “terug naar de kerntaak” het devies. Hierdoor zijn corporaties niet langer automatisch het middelpunt van een lokaal netwerk. Corporaties zijn steeds meer één van de vele spelers geworden in een complex lokaal netwerk. Partijen en organisatie op het gebied van welzijn, zorg, wonen, onderwijs, energie, vervoer etc. werken samen met de gemeente aan de oplossing van complexe maatschappelijke vraagstukken en leefbare wijken.

Dit vraagt om nieuwe vormen van netwerk-samenwerking en financiering en dus ook om nieuwe vormen van governance.

Tijdens het VTW ledencongres bespreken we op interactieve wijze verschillende aspecten van lokale netwerken en de rol van het toezicht hierin . Het wordt een dag vol praktijkvoorbeelden en inspiratie die u als toezichthouder kunnen helpen uw rol te nemen in de lokale setting.

Kijk voor meer informatie op https://www.vtw.nl/ledencongres

Programma

9:30 uur: Inloop
10:00 - 11:30 uur Plenaire sessie
11:45 - 15:45 uur Een keuze uit lezingen en interactieve sessies
15.45 Ludieke plenaire afsluiting
Netwerken: lunch buffet tussen de bedrijven door en napraten met borrel

Leerdoelen

Wat deze Governance Opleiding je brengt:

Een actueel overzicht in de ontwikkelingen in corporate en public governance.
Kennis van de disciplines waar je verantwoordelijk voor bent.
Bewustwording van jouw rollen als commissaris / toezichthouder.
Overzicht van het stakeholdersveld intern en extern.
Deelname aan het exclusieve en actieve bestuurdersnetwerk van Wagner.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Visie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Crisiscommunicatie
• Externe accountant en relatie RvC
• Financieel toezicht
• Informatievoorziening RvC
• Interventie RvC
• Juridische aspecten intern toezicht
• Risicomanagement
• Stakeholders
• Toetsingskader RvC
• Werkgeversrol RvC

Docenten/Sprekers

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Omschrijving bijeenkomst

Vanuit je rol als (aankomend) bestuurder of toezichthouder merk je, dat ook op het gebied van governance veranderingen elkaar snel opvolgen. Maatschappelijke, ecologische, economische en digitale transities beïnvloeden óók jouw rol. Toch zit vernieuwing nog niet automatisch in de genen van de board. In de Governance Opleiding voor Commissarissen & Bestuurders verken je deze velden. Maar net zo belangrijk, is de dynamiek tussen bestuur en toezicht. De spanning tussen afhankelijkheid en vertrouwen. De opkomst van externe toezichthouders. Het belang van reputatie. Met de Governance Opleiding maak je de next step.

Programma

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Leerdoelen

Meer inzicht in professioneel opdrachtgeverschap en hoe dit onderwerp van gesprek kan zijn tussen bestuurder en RvC.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht

Kennisgebieden

• Opdrachtgeverschap

Docenten/Sprekers

Emile Spek, Margriet Drijver, Maarten Georgius, Hans Geurts

Omschrijving bijeenkomst

Experts Margriet Drijver en Emile Spek zullen u inspireren hoe u als toezichthouder in gesprek kunt gaan met uw bestuurder over opdrachtgeverschap. Wilt u meer handen en voeten geven aan opdrachtgeverschap in uw raad? Wilt u uw eigen positieve ervaringen delen? Er is veel ruimte voor het delen en bespreken van “best practices”. We hopen op een mooie interactieve discussie en veel goede praktijkvoorbeelden. De handreiking Opdrachtgeverschap, waarvan Emile en Margriet coauteurs waren, vormt de basis voor de bijeenkomst. Zie http://www.vtw-publicaties.nl/opdrachtgeverschap.

Programma

Programma
12.30 uur: Lunch
13.00 uur: Start bijeenkomst met inleidingen van Margriet Drijver (interim bestuurder) en Emile Spek (directeur AMC en toezichthouder)
13.30 uur: Interactieve discussie, vragen en praktijkvoorbeelden
15:00 uur: Drankje

Leerdoelen

De volgende vragen komen onder andere aan bod:
Welke corporaties zitten in dezelfde ontwikkelingsfase op het gebied van portefeuille- en assetmanagement?
Hoe zet je de volgende stap naar meer maatschappelijk en financieel rendement?
Wat zijn de actuele trends op het gebied van portefeuillesturing?

Competenties

Kennisgebieden

• Assetmanagement
• Strategieontwikkeling
• Volkshuisvestelijk toezicht

Docenten/Sprekers

Peter van Os (RIGO) is een van de sprekers tijdens het seminar. Onder meer corporatie WoonForte deelt praktijkervaringen.
Meer informatie over de sprekers vind je hier: https://corporatiestrateeg.nl/jaarcongres-portefeuille-asset-management/

Omschrijving bijeenkomst

Jaarcongres Portefeuille- en Assetmanagement (3e editie)

Programma

Hoe ver ben je al met portefeuille- en asset management ten opzichte van collega corporaties? En waar ligt voor jouw corporatie een haalbaar ambitieniveau? Wat zijn de actuele trends en ontwikkelingen op het gebied van portefeuille- en asset management?

Tijdens de derde editie van het jaarcongres hoor je in de ochtend ervaren sprekers over portefeuillesturing en asset management. In de middag kun je een keuze maken uit meerdere workshops.

Leerdoelen

Wat deze Governance Opleiding je brengt:

Een actueel overzicht in de ontwikkelingen in corporate en public governance.
Kennis van de disciplines waar je verantwoordelijk voor bent.
Bewustwording van jouw rollen als commissaris / toezichthouder.
Overzicht van het stakeholdersveld intern en extern.
Deelname aan het exclusieve en actieve bestuurdersnetwerk van Wagner.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Visie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Crisiscommunicatie
• Externe accountant en relatie RvC
• Financieel toezicht
• Interventie RvC
• Juridische aspecten intern toezicht
• Risicomanagement
• Stakeholders
• Toetsingskader RvC
• Werkgeversrol RvC

Docenten/Sprekers

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Omschrijving bijeenkomst

Vanuit je rol als (aankomend) bestuurder of toezichthouder merk je, dat ook op het gebied van governance veranderingen elkaar snel opvolgen. Maatschappelijke, ecologische, economische en digitale transities beïnvloeden óók jouw rol. Toch zit vernieuwing nog niet automatisch in de genen van de board. In de Governance Opleiding voor Commissarissen & Bestuurders verken je deze velden. Maar net zo belangrijk, is de dynamiek tussen bestuur en toezicht. De spanning tussen afhankelijkheid en vertrouwen. De opkomst van externe toezichthouders. Het belang van reputatie. Met de Governance Opleiding maak je de next step.

Programma

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Leerdoelen

Na deze follow-up bent u op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en is uw kennis weer up-to-date.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Helikopterview
• Teamspeler
• Visie

Kennisgebieden

• Bedrijfslasten
• Betaalbaarheid
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporatiebranche
• Financieel toezicht
• Opdrachtgeverschap
• Organisatie vraagstukken
• Risicomanagement
• (Zelf)evaluatie RvC

Docenten/Sprekers

Ervaren adviseurs van FBTA Landmeter

Omschrijving bijeenkomst

Uw kennis weer opfrissen

Een veel gehoorde opmerking die ons de laatste tijd bereikt: Wat verandert de financiële wereld toch in een hoog tempo en wat betekent dat nu eigenlijk voor mij en mijn corporatie. Of het nu lang of kort geleden is dat u een financiële training hebt gevolgd, het is zeker in deze tijd als manager zinvol uw financiële kennis op peil te houden. Nieuwe vraagstukken dienen zich aan. Hoe gaat uw corporatie daarmee om en wat betekent dat voor u? Om uw kennis weer op te frissen organiseert FBTA speciaal voor u een follow-up welke aansluit bij reeds eerder gevolgde financiële trainingen.

Gedurende twee interactieve dagen, zoals u van ons gewend bent, wordt u weer helemaal bijgepraat over de laatste actuele ontwikkelingen.

Tijdens deze bijeenkomst zullen twee gastsprekers hun visie geven over de ontwikkelingen binnen de sociale huursector. Daarnaast is er alle ruimte om die onderwerpen nog eens aan de orde te stellen, waar u behoefte aan heeft. Na afloop bent u weer helemaal up-to-date voor wat betreft uw financiële kennis.

Programma

actualiteiten en wat zijn de gevolgen van de herziene Woningwet: voor de bedrijfsvoering en financiële sturing en verantwoording
financieel reglement
Dirk Jan Verdoorn, Trainer en eigenaar van Verdoorn bedrijfstrainers, zal op 13 november spreken over het onderwerp verandermanagement.

Dirk Jan Verdoorn, neemt u mee in de drijfveren en gedrag bij veranderingsmanagement. Gebruikmaken van drijfveren en gedrag bij verandermanagement. Wat zijn uw eigen drijfveren en sterktes in gedrag en hoe zet u die in bij verandermanagement. Succesvolle verandering door het beste uit de ander te halen. Hoe bereikt u de verandering die u wilt bereiken?

Richard Wamelink, Directeur-eigenaar Thésor, zal op 14 november spreken over het onderwerp Treasury.

Bij treasury denken we vaak aan leningen, derivaten, renterisico, borgingsplafond, derivaten enz. Maar de treasuryfunctie van woningcorporaties gaat veel verder.

Treasury gaat niet alleen over de externe financiering, maar ook over de interne financiering. Juist de mix tussen deze twee maakt het mogelijk om uw woningen blijvend sociaal te kunnen verhuren. Deze interne financiering is absolute noodzaak om te komen tot een duurzaam verdienmodel voor uw organisatie. Maar wat is interne financiering dan en in welke verhouding zou deze zich tot externe financiering moeten staan? Hoe verhoudt interne en externe financiering zich tot de rentabiliteit van een project? En als er externe financiering wordt afgesloten, hoe lang dient deze dan idealiter te lopen. Wanneer zou deze moeten worden terugbetaald. Zetten we de operationele kasstroom hiervoor in, of dient deze voor de investeringen? Hoe zorgt u ervoor dat de uw leningenportefeuille voldoende flexibel is om in te spelen op veranderende omstandigheden. En hoe meet u of uw leningenportefeuille voldoende flexibel is en hoe verhoudt zich deze flexibiliteit tot een acceptabel renterisico? Hoe bepaal je de renterisiconorm voor je eigen woningcorporatie? Wat is ook hier weer de verbinding met de operationele kasstroom cq de interne financiering?

Op al deze vragen zal Richard tijdens deze training een antwoord geven.

Het programma omvat onder andere
• actualiteiten en wat zijn de gevolgen van de Woningwet: voor de bedrijfsvoering en financiële sturing en verantwoording
• financieel reglement
• rol van de controller
• sturen op resultaat, rendement en kasstromen
• Autoriteit Woningcorporaties (AW): toezicht en beoordelen
• fiscale risico's en toezicht
• vermogensbeheer en treasury
vergroten kostenbewustzijn bij uw medewerkers

Leerdoelen

In mediationtrajecten leer je mensen te begeleiden in processen die vertrouwd, haalbaar en realistisch zijn.

Je weet een groot arsenaal aan werkvormen in te zetten die leiden tot inzicht, bewustwording en ander gedrag.

Je leert partijen, via jou als spiegel, op andere manieren naar zichzelf en hun belevingswereld te kijken. Dit maakt je rol toekomstgericht.

Met het volbrengen van de MfN Kennistoets en het Assessment word je MfN Registermediator.

Competenties

• Authenticiteit
• Integriteit en moreel besef

Kennisgebieden

• Communicatie in RvC en met bestuur
• Crisiscommunicatie
• Stakeholders

Docenten/Sprekers

Alina de Roo MA
Mr. Judith Bos

Omschrijving bijeenkomst

In een wereld van veranderende belangen neemt de vraag om mediation snel toe. Of het nu gaat om grote bouwprojecten, zorg, infrastructuur, overnames, reorganisaties, ontwikkelingen in de publieke ruimte of publieke dienstverlening: mensen roeren zich sneller om op te komen voor hún belang. Daarom gaat mediation over verbinden, over bruggen bouwen. Het herkennen en erkennen van andermans belang, alvorens aan een gedragen oplossing te werken.

In de Mediation Opleiding MfN leer je het onderscheid te maken tussen inhoud en emotie, waardoor je aan een gedragen eindresultaat kunt werken. Gesprekstechniek en onderhandelingsvaardigheden zijn hierbij een must. Jouw rol is toekomstgericht, met als doel het gesprek van conflict naar kans te brengen.

Programma

Module 1: 14 en 15 november 2019
Module 2: 19 en 20 december 2019
Module 3: 23 en 24 januari 2020
Module 4: 13 en 14 februari 2020
Module 5: 12 en 13 maart 2020
Module 6: 02 en 03 april 2020

Leerdoelen

Wat deze Governance Opleiding je brengt:

Een actueel overzicht in de ontwikkelingen in corporate en public governance.
Kennis van de disciplines waar je verantwoordelijk voor bent.
Bewustwording van jouw rollen als commissaris / toezichthouder.
Overzicht van het stakeholdersveld intern en extern.
Deelname aan het exclusieve en actieve bestuurdersnetwerk van Wagner.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Visie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Crisiscommunicatie
• Externe accountant en relatie RvC
• Financieel toezicht
• Informatievoorziening RvC
• Interventie RvC
• Juridische aspecten intern toezicht
• Risicomanagement
• Stakeholders
• Toetsingskader RvC
• Werkgeversrol RvC

Docenten/Sprekers

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Omschrijving bijeenkomst

Vanuit je rol als (aankomend) bestuurder of toezichthouder merk je, dat ook op het gebied van governance veranderingen elkaar snel opvolgen. Maatschappelijke, ecologische, economische en digitale transities beïnvloeden óók jouw rol. Toch zit vernieuwing nog niet automatisch in de genen van de board. In de Governance Opleiding voor Commissarissen & Bestuurders verken je deze velden. Maar net zo belangrijk, is de dynamiek tussen bestuur en toezicht. De spanning tussen afhankelijkheid en vertrouwen. De opkomst van externe toezichthouders. Het belang van reputatie. Met de Governance Opleiding maak je de next step.

Programma

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Competenties

Kennisgebieden

Programma

Concept
15.30 uur Inloop deelnemers
16.00 uur Themabijeenkomst
18.00 uur Netwerkbuffet
19.00 uur Algemene Ledenvergadering VTW
20.30 uur Einde bijeenkomst

Leerdoelen

Wat deze Governance Opleiding je brengt:

Een actueel overzicht in de ontwikkelingen in corporate en public governance.
Kennis van de disciplines waar je verantwoordelijk voor bent.
Bewustwording van jouw rollen als commissaris / toezichthouder.
Overzicht van het stakeholdersveld intern en extern.
Deelname aan het exclusieve en actieve bestuurdersnetwerk van Wagner.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Visie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Crisiscommunicatie
• Externe accountant en relatie RvC
• Financieel toezicht
• Informatievoorziening RvC
• Interventie RvC
• Juridische aspecten intern toezicht
• Risicomanagement
• Stakeholders
• Toetsingskader RvC
• Werkgeversrol RvC

Docenten/Sprekers

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Omschrijving bijeenkomst

Vanuit je rol als (aankomend) bestuurder of toezichthouder merk je, dat ook op het gebied van governance veranderingen elkaar snel opvolgen. Maatschappelijke, ecologische, economische en digitale transities beïnvloeden óók jouw rol. Toch zit vernieuwing nog niet automatisch in de genen van de board. In de Governance Opleiding voor Commissarissen & Bestuurders verken je deze velden. Maar net zo belangrijk, is de dynamiek tussen bestuur en toezicht. De spanning tussen afhankelijkheid en vertrouwen. De opkomst van externe toezichthouders. Het belang van reputatie. Met de Governance Opleiding maak je de next step.

Programma

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Leerdoelen

Wat deze Governance Opleiding je brengt:

Een actueel overzicht in de ontwikkelingen in corporate en public governance.
Kennis van de disciplines waar je verantwoordelijk voor bent.
Bewustwording van jouw rollen als commissaris / toezichthouder.
Overzicht van het stakeholdersveld intern en extern.
Deelname aan het exclusieve en actieve bestuurdersnetwerk van Wagner.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Integriteit en moreel besef
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Visie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Crisiscommunicatie
• Externe accountant en relatie RvC
• Financieel toezicht
• Informatievoorziening RvC
• Interventie RvC
• Juridische aspecten intern toezicht
• Risicomanagement
• Stakeholders
• Toetsingskader RvC
• Werkgeversrol RvC

Docenten/Sprekers

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Omschrijving bijeenkomst

Vanuit je rol als (aankomend) bestuurder of toezichthouder merk je, dat ook op het gebied van governance veranderingen elkaar snel opvolgen. Maatschappelijke, ecologische, economische en digitale transities beïnvloeden óók jouw rol. Toch zit vernieuwing nog niet automatisch in de genen van de board. In de Governance Opleiding voor Commissarissen & Bestuurders verken je deze velden. Maar net zo belangrijk, is de dynamiek tussen bestuur en toezicht. De spanning tussen afhankelijkheid en vertrouwen. De opkomst van externe toezichthouders. Het belang van reputatie. Met de Governance Opleiding maak je de next step.

Programma

https://www.wagner.nl/governance-leadership/governance-opleiding-commissarissen-bestuurders/

Leerdoelen

Het krijgen van een samenhangend zicht op de achtergronden van de energietransitie. Hoe is een vertaling te maken naar de woningcorporatie en wat betekent dat voor de sturing. Door onderlinge interactie en door interactie met de sprekers/inleiders worden professionele opvattingen en verwachtingen in perspectief geplaatst.

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Helikopterview
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid

Kennisgebieden

• Strategieontwikkeling

Docenten/Sprekers

René van Genugten en diverse gastsprekers

Omschrijving bijeenkomst

De bijeenkomst gaat in op de strategische achtergronden van de energietransitie. Hoe kun je hier als woningcorporatie je koers op afstellen. Wat is een verstandige koers en hoe is deze te vertalen naar een investeringsbeleid en prestatieafspraken. Het belang en de dimensies van een gebiedsgerichte aanpak komen aan bod. Wat zijn vanuit RvC en bestuur professionele opvattingen en verwachtingen.

Programma

blok 1: wat zijn de kaders
blok 2: waar staat de eigen woningcorporatie vanuit het huidige beleid
blok 3: wat zijn opvattingen vanuit het perspectief van de Nederlandse Woonbond en van Urgenda
blok 4: wat betekent een gebiedsgerichte aanpak
blok 5: een gesprek over eigen opvattingen, sturing en risico's

Leerdoelen

De deelnemers vergroten hun inzicht van goed toezicht houden, boardroom- en RvC dynamics, de kunst van effectieve vragen stellen, voorzittersvaardigheden, het bieden van constructief tegenspel, het scheppen van een 'open en vertrouwelijk' klimaat.

Competenties

• Authenticiteit
• Bestuurlijk inzicht
• Integriteit en moreel besef
• Onafhankelijke oordeelsvorming
• Voorzittersvaardigheid
• Zelfreflectie

Kennisgebieden

• Board Dynamics RvC
• Communicatie in RvC en met bestuur
• Corporate government
• Informatievoorziening RvC
• Integriteit
• Interventie RvC
• Organisatie vraagstukken
• Strategieontwikkeling
• Stakeholders
• Toetsingskader RvC
• Werkgeversrol RvC
• (Zelf)evaluatie RvC

Docenten/Sprekers

De groep wordt begeleid door Ivone Bergsma, ervaren ICF (International Coach Federation) gecertificeerd leiderschapscoach. Ze begeleidt RvC/RvT's in goed toezicht houden. Ze is moderator bij inspiratiegroepen voor commissarissen (VTW-academie). Ze heeft ruime bestuurlijke en toezichthoudende ervaring, ook als voorzitter.

Omschrijving bijeenkomst

Begeleide intervisie is een vorm van collegiaal consult, waarbij de deelnemers hun vraagstukken met elkaar kunnen bespreken. Doordat de ingebrachte vraagstukken door de deelnemers op systematische wijze worden onderzocht, halen alle deelnemers er voor zichzelf herkennings- en leerpunten uit. Daarnaast komen tijdens iedere bijeenkomst thema's aan bod die specifiek met de taak en de rol van de voorzitter RvC te maken hebben.

Programma

De groep bestaat uit ca. 5 deelnemers. De deelnemers functioneren in de werksituatie op veilige afstand van elkaar.
Er worden 6 bijeenkomsten binnen een periode van 12 maanden georganiseerd. Een bijeenkomst duurt ca. 3 uur.
Een groep wordt gestart bij voldoende deelnemers.

Leerdoelen

• U kunt de juiste vragen stellen over de Vpb onderwerpen van uw corporatie
• U krijgt inzicht in de Vpb kansen en risico's van uw organisatie
• U kunt de fiscale positie in de jaarrekening van uw corporatie doorgronden
• U bent in staat adequate fiscale beheersingsmaatregelen te treffen

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Helikopterview

Kennisgebieden

• Bedrijfslasten
• Betaalbaarheid
• Corporatiebranche
• Financieel toezicht
• Juridische aspecten intern toezicht
• Organisatie vraagstukken
• Risicomanagement
• Volkshuisvestelijk toezicht

Docenten/Sprekers

Drs. Arjan Nieborg, MRE

Omschrijving bijeenkomst

De impact van fiscaliteiten voor corporaties is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Waar eerder al belastingverzwarende maatregelen waren genomen op het gebied van de omzet- en overdrachtsbelasting, zijn corporaties met ingang van 1 januari 2008 integraal vennootschapsbelastingplichtig geworden. Tot op heden hebben echter vrij weinig corporaties ook daadwerkelijk vennootschapsbelasting (vpb) betaald.

Corporaties komen de komende jaren toch echt in toenemende mate in een Vpb betalende positie terecht. Aangezien het veelal om aanzienlijke bedragen gaat, beïnvloedt dit bijvoorbeeld ook direct de investerings- en financieringsbeslissingen alsmede de liquiditeitsprognoses van uw corporatie. De Vpb kan en mag dus niet (langer) ‘iets’ zijn wat louter bij de financiële afdeling (of controller) is belegd. Het moet een integraal en volwaardig onderdeel zijn van de bedrijfsvoering en verdient dan ook de volle aandacht van u als toezichthouder, directeur- bestuurder en controller. De noodzaak tot fiscale sturing en beheersing op ‘board niveau’ is daarmee groter dan ooit.

Na deze training bent u bekend met de Vpb basics en kunt u de (impact van de) Vpb beter plaatsen in de context van uw corporatie. Tevens kunt u de fiscale positie in de jaarrekening doorgronden, kunt u zich een oordeel vormen over de fiscale kansen en risico’s van uw corporatie en bent u bekend met enkele fiscale beheersingsmaatregelen.

Programma

• Relevante Vpb ‘basics’ voor corporaties
• Uitleg fiscale positie in jaarrekening
• Fiscale planningsmogelijkheden
• Koppeling andere aspecten bedrijfsvoering
• Mogelijke fiscale beheersingsmaatregelen

Leerdoelen

• U bent op de hoogte van de ontwikkelingen en achtergronden van risicomanagement
• U weet wat risico's zijn en wat het inhoudt om risico's te managen
• U weet wat de voornaamste systeemelementen zijn voor het opzetten van een risicomanagementsysteem
• U weet wat de beschikbare methoden en technieken zijn om risicoanalyses uit te voeren

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Helikopterview

Kennisgebieden

• Bedrijfslasten
• Betaalbaarheid
• Corporatiebranche
• Efficiency
• Financieel toezicht
• Opdrachtgeverschap
• Organisatie vraagstukken
• Risicomanagement
• Volkshuisvestelijk toezicht

Docenten/Sprekers

Jaap Kleijwegt MSc MBA (BDO)

Omschrijving bijeenkomst

Ondernemen en ontwikkelen betekent risico’s nemen, maar niet tot elke prijs. Over de mogelijke risico's welke uw corporatie loopt en of deze te voorkomen zijn en welke maatregelen u hiervoor moet nemen, voorkomt onverwachte tegenvallers en blijft u in control. Door al in een vroeg stadium na te denken over de mogelijke risico’s van een organisatie, een project of een programma, zijn deze te voorkomen of zijn de eventuele ernstige gevolgen te beperken. Risicomanagement heet dat.

Risicomanagement gaat verder dan het opzetten van een structuur en het bijhouden van lijstjes. Juist het creëren van risicobewustzijn in een organisatie is van belang. Aandacht voor houding, gedrag en cultuur is daarbij essentieel. Risicomanagement kent specifieke aanpakken op verschillende niveaus, bijvoorbeeld op organisatie-, programma- en projectniveau.

Goed risicomanagement helpt woningcorporaties om de juiste beslissingen te nemen en zo maatschappelijke doelstellingen te realiseren.

Risicomanagement ondersteunt op een gestructureerde manier het halen van doelstellingen door risico’s expliciet te maken, beheersmaatregelen aan risico’s te koppelen en deze te implementeren in het (project)management.

Programma

• Welke risico's onderscheiden we
• Planning & controlcylcus
• Balanced scorecard
• Benoemen en vaststellen prestatie-indicatoren (KPI's)
• De context van risico's
• Risicobeoordeling
• Risico-identificatie
• Behandelen van de verschillende instrumenten

Leerdoelen

• U kunt de juiste vragen stellen over de financiële continuïteit van uw corporatie
• U krijgt inzicht in de financiële risico's van uw organisatie
• U kunt de financiële positie zelfstandig in kaart brengen
• U kunt de financiële rapportages lezen en interpreteren

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Helikopterview
• Visie

Kennisgebieden

• Bedrijfslasten
• Betaalbaarheid
• Corporatiebranche
• Efficiency
• Financieel toezicht
• Organisatie vraagstukken
• Risicomanagement
• Volkshuisvestelijk toezicht

Docenten/Sprekers

Ervaren adviseurs van FBTA Landmeter

Omschrijving bijeenkomst

Financieel toezicht

De financiële risico's van corporaties nemen toe. De behoefte aan goed financieel beheer groeit. Financieel de vinger aan de pols houden is van groot belang. Toezicht vraagt om voortdurende aandacht, ook voor u als toezichthouder. Woningcorporaties zijn kapitaalintensieve bedrijven waar veel geld in omgaat. U bent direct betrokken bij het toezicht op financiële reilen en zeilen van uw corporatie. Er wordt van u een actieve rol verwacht op het toezicht van het financiële beleid van uw corporatie. Toezicht is niet meer vrijblijvend en gaat verder dan alleen het beoordelen van de solvabiliteit.

Waar let u als toezichthouder op? Welke financiële risico's loopt uw corporatie? Welke vragen stelt u over het gevoerde financiële beleid? Welke financiële kaders hanteert uw corporatie? Hoe beoordeelt u het rendement op uw vastgoed? Wat doet uw corporatie aan waardesturing? Wilt u meer inzicht, dan is deze training echt iets voor u.

Na deze training bent u in staat de financiële structuur van de organisatie te doorgronden en kunt u een oordeel vormen over uw eigen financiële positie, financiële risico's en continuïteit.

Programma

• Beoordelen financiële kaders behandeling financiële begrippen zoals solvabiliteit
• Liquiditeit, rentabiliteit, loan to value en rentedekkingsgraadlezen en interpreteren van balans en winst- en verliesrekening
• balanswaardering, bedrijfswaarde, beleidswaarde, boekwaarde en marktwaarde in verhuurde staat
• Analyseren van de financiële positie van uw corporatie
• Bedrijfsfinanciering versus renterisico's
• Rol van de WSW en Autoriteit Woningcorporaties (AW)
• Vermogensbeheer
• Rol van externe toezichthouders
• Sturen op kasstromen
• Risicomanagement

Leerdoelen

• U kunt zelfstandig berekeningen uitvoeren
• U heeft inzicht in de financiële gevolgen van voorgenomen besluitvorming
• U kent de gehanteerde rekenmethodieken en uitgangspunten
• U heeft inzicht in de gevolgen die tijd en parameters op het resultaat hebben

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Helikopterview

Kennisgebieden

• Bedrijfslasten
• Betaalbaarheid
• Corporatiebranche
• Financieel toezicht
• Risicomanagement
• Strategieontwikkeling
• Volkshuisvestelijk toezicht

Docenten/Sprekers

Ervaren adviseurs van FBTA Landmeter

Omschrijving bijeenkomst

Investeren en beleggen in onroerend goed is één van de primaire processen van uw corporatie. Het inzichtelijk maken van de financiële toekomst blijft een lastige zaak omdat er onvermijdelijk onzekerheden meespelen.

Om weloverwogen keuzes te kunnen maken moet de corporatie kunnen bepalen welke investering financieel het meest gunstig is. Wat zijn de financiële gevolgen op uw resultaat, rendement, kasstromen en vermogensontwikkeling. Daarnaast is van belang welke risico's hierbij een rol spelen. Motieven voor het nemen van investeringsbeslissingen moeten gebaseerd zijn op toekomstverwachtingen en niet op het verleden.

Bent u betrokken bij het nemen van investeringsbeslissingen dan hebben wij voor u speciaal de training “Rekenen aan onroerend goed”.

Programma

• Financiële rekenkunde waaronder contante waarde en eindwaarde
• Rendement begrippen zoals bruto aanvangsrendement (BAR), netto aanvangsrendement (NAR), beleids- en bedrijfswaardeberekening, Internal rate of return (IRR) en exit yield
• Exploitatieopzet sociale huurwoningen
• Sturen op kasstromen
• Investeren en financieren
• Optimaliseren verdiencapaciteit
• Sturen op rendement en resultaat

Leerdoelen

• U kunt de juiste vragen stellen over de financiële continuïteit van uw corporatie
• U krijgt inzicht in de financiële risico's van uw organisatie
• U kunt investeringsrisico's beoordelen
• U kunt de financiële positie zelfstandig in kaart brengen
• U kunt sturen pp de operationele en financiële geldstromen

Competenties

• Bestuurlijk inzicht
• Helikopterview
• Maatschappelijke (omgevings)sensitiviteit en verantwoordelijkheid

Kennisgebieden

• Bedrijfslasten
• Betaalbaarheid
• Corporatiebranche
• Efficiency
• Financieel toezicht
• Organisatie vraagstukken
• Risicomanagement
• Toetsingskader RvC
• Volkshuisvestelijk toezicht

Docenten/Sprekers

Ervaren adviseurs van FBTA Landmeter

Omschrijving bijeenkomst

Hoe brengt u de financiële risico's in kaart?

Vergaar meer kennis over financiële vraagstukken binnen uw corporatie en lever uw bijdrage daarin.

Het financiële huishoudboekje van corporaties staat steeds meer onder druk. Als directie en management heeft u de verantwoordelijkheid over de financiële continuïteit van uw organisatie. Eisen worden verder opgeschroefd door in- en externe toezichthouders. U stelt hogere eisen aan uw managementrapportages om te sturen en verantwoording af te kunnen leggen. Daarnaast komt u steeds meer in aanraking met rapportages zoals de jaarrekening, de meerjarenbegroting en de bedrijfswaardeberekeningen. Corporaties moeten meer sturen op kasstromen. Hoe gaat u daarmee om? Onderwerpen als een efficiënte en effectieve bedrijfsvoering vragen uw aandacht en hoe vergroot ik het kostenbewustzijn van mijn medewerkers?

Hoe brengt u de financiële risico's in kaart? Welke eisen stelt u aan het financiële beleid? Hoe staat het met onze financiële positie? In deze tweedaagse komen deze vraagstukken aan de orde.

Programma

• Actualiteiten, wat zijn de gevolgen van onder andere de Woningwet
• Financieel begrippenkader, waar sturen we nu eigenlijk op
• Sturen op rendement en kasstromen
• Exploitatieopzet van een woning
• Beleidswaardberekening en onrendabele top
• Marktwaarde in verhuurde staat
• Baten en lasten versus inkomsten en uitgaven
• Balans en balanswaardering
• Winst- en verliesrekening en resultatenanalyse
• Inkadering financiële positie
• Vermogens- en liquiditeitenbeheer
• Begroten en budgetteren
• Risicomanagement
• Rol van toezichthouders
• Welke rol speelt u