Het boek 'Goede Raad voor Commissarissen' (Puck Dinjens) bundelt 21 inzichten van verschillende auteurs in korte behapbare hoofdstukken. Het is een mooie mix van theorie en praktijkcasuïstiek met als rode draad de gedragscomponent. Het is een fijn hanteerbaar boek, dat je niet in één keer hoeft uit te lezen. Ik nam het regelmatig mee in de trein. Hoewel het boek ‘goede raad’ heet, heb ik niet bij alle auteurs duidelijke ‘goede raad’ gevonden in hun bijdrage. Dat vond ik jammer.
Het eerste hoofdstuk gaat over het onderscheid tussen persoonlijk vertrouwen en zakelijk vertrouwen. Ik besef dat ik als recensie schrijver de meeste auteurs niet persoonlijk ken en dus vanuit enkel zakelijk vertrouwen in hun expertise het boek lees. Daarin schuilt het gevaar dat ik te kritisch naar hun boek zal kijken. Ik herken het onderscheid direct vanuit mijn eigen ervaring, goed om hier alert op te blijven.
Voor mij is de rode draad in het boek dat je kritisch moet blijven op jezelf en je eigen functioneren. Om in de succes paradox te spreken: reflectie wordt belangrijker naarmate je meer succes hebt. En in een Raad van Commissarissen is reflectie en feedback niet altijd vanzelfsprekend. De boardroom waarin wij als commissarissen zitten is van oudsher een black box, gericht op controle. Maar de boardroom verandert onder invloed van de roep om transparantie en waarden gedreven toezicht. De auteurs roepen op om hier gehoor aan te geven op allerlei manieren door open te staan voor nieuwe invalshoeken, afwijkende meningen en een unheimisch gevoel dat bij iemand kan leven. Het boek benadrukt ook dat we als toezichthouders allemaal menselijk zijn en daarmee feilbaar. En dat is een lastig gegeven in een maatschappij waarin de tolerantie voor fouten aan het verdwijnen is. Toezicht houden is al lang niet meer het erebaantje van vroeger. Het is een vak om serieus te nemen en je in te willen bekwamen. Ben je bewust van je persoonlijkheid (en de donkere kanten daarvan), herken je je aannames en vooroordelen, en ben je bereid te blijven leren en reflecteren?
Voor iedere lezer zal dit boek een mengeling zijn van enerzijds invalshoeken of modellen die je al kende en toepaste en anderzijds nieuwe inzichten. In mijn ogen draagt het boek vooral bij aan het besef van de complexiteit van het vak van toezichthouden en roept het op om te blijven leren en reflecteren.
Recensie door Alice Jansen, RvC-lid van woningcorporatie Thuisvester in Oosterhout